Avrupa liglerinin önde gelen futbol liglerinde naklen yayın hakları birden fazla yayıncı kuruluş veya platforma verilirken yayın gelirlerinin de daha fazla artırılması amaçlanıyor.
Spor endüstrisi artık küresel ekonominin önemli kalemlerinden biri olarak yer alırken, futbol da bunun içinde ön önemli alanlardan biri olarak öne çıkıyor. Futbol, hem dünyada hem Türkiye’de spor endüstrisinin lokomotifi konumunda. Böylelikle naklen yayın da en önemli gelir kapılarından biri haline geldi.
Spor Toto Süper Lig’de yeni resmi yayın kuruluşunun kim olacağı konusundaki belirsizlik devam ediyor. Türkiye Futbol Federasyonu’nun (TFF) Digitürk ile yaptığı görüşmelerden henüz bir sonuç çıkmazken en son resmi yayıncı kuruluş olan Beinsports ile de sıkıntılar söz konusu.
Avrupa liglerine bakıldığında, naklen yayın hakları tek bir platform ya da yayıncı kuruluşa verilmiyor. Böylece naklen yayın gelirlerinin artırılması hedefleniyor. Avrupa kulüpleri, dünya futbol liglerinde naklen yayın gelirlerinde en büyük paya sahip kulüpler olarak öne çıkıyor. Elbette bunda çeşitliliğin ve pastanın büyük olması da etkili.
Avrupa Komisyonu’nun rapor ve bültenlerinde bahsettiği “No Single Buyer Rule”, yani yayın haklarınının birden fazla kuruluş ya da platforma paylaştırılması, Avrupa liglerinde yoğun olarak tatbik ediliyor. Bu sayede sadece naklen yayın gelirlerinin artırılması değil dominant pozisyonda bulunan bir kuruluşun piyasa üzerindeki etkisinin de gereğinden fazla ağırlık göstermemesi hedefleniyor.
“No Single Buyer Rule” etkin bir şekilde İngiltere Premier Lig’de uygulanıyor. İngiltere Premier Lig’in yayın hakları 2019-2022 yılları için Sky Sports , BT Sport ve Amazon tarafından satın alınmıştı.Teknoloji şirketi Amazon’un böyle bir işin içinde yer alması dikkati çekmişti.
KPMG Football Benchmark verilerine göre, Premier Lig’in yayın hakları 2019-2022’de 4 milyar 740 milyon avro karşılığı satıldı. Bu anlaşmayla ligin 1 milyar 195 milyon avro olan yıllık yayın hakkı 1 milyar 580 milyon avroya yükseldi.
Premier Lig,futbol endüstrisinin en güçlü aktörlerinden. 1992 yılında Premier Ligi kurarak futbolda endüstrileşmeye giden İngilizler, futbolun bir sektör haline dönüşmesinde etkin bir rol oynadı. Oyuncuların ve oynanan futbolun kalitesi ile birlikte güçlü taraftar grupları İngiliz futbolunun farklılığını ön plana çıkaran faktörler arasında yer aldı. 1992 yılından bu yana doğru pazarlama ve satış yöntemleriyle geliştirilen Premier Lig küresel bir marka haline gelmiş durumda.
“No Single Buyer Rule” diğer liglerde de kullanılıyor
Alman Birinci Futbol ligi Bundesliga naklen yayın gelirlerini artırmak amacıyla “No Single Buyer Rule” sistemini etkin kullanıyor. Bundesliga’nın naklen yayın hakları Sky ve Eurosport’a 4,64 milyar avroya satılmıştı. İspanya 1. Ligi’nde Telefonica, Mediapro; Fransa 1. Futbol Ligi’nde (Ligue1) Mediapro, Free, Beinsports; İtalya Birinci Futbol Ligi Serie A’da Sky ve DAZN kuruluşları yayın haklarını elinde tutuyor.
Yayın ihale haklarına bakıldığında yıllık olarak La Liga 690 milyon avro, Seria A 371 milyon avro, Bundesliga 240 milyon avro, Fransa Ligue1 ise 180 milyon avro yayın hakkına sahip bulunuyor. Liglerin piyasa değerlerine bakıldığında ise Premier Lig 6 milyar 900 milyon avro, La Liga 5 milyar 900 milyon avro, Serie A 4 milyar 900 milyon avro, Bundesliga 4 milyar 200 milyon avro piyasa değerine sahip
