Hindistan’da Cammu Keşmir’in özel statüsünün kaldırılmasının ardından ülkenin kuzeydoğusunda bulunan Assam eyaletinde de çoğu Müslüman 1,9 milyon kişinin nihai vatandaşlık listesinin dışında bırakılması yeni bir tartışma başlattı.
Hindistan, yaklaşık 33 milyon kişinin yaşadığı, nüfusunun üçte biri Müslüman olan Assam eyaletinde yasal ikamet edenler ile yasa dışı göçmenlerin ayrılması gerekçesiyle Ulusal Vatandaş Sicili (NRC) tarafından oluşturulan nihai vatandaşlık listesi hazırlanırken dini veya etnik ayrım yapılmadığını savunuyor.
Bölge sakinleri ise liste dışı kalan 1,9 milyon kişinin büyük çoğunluğunun Müslümanlardan oluştuğunu vurguluyor.
Ayrıca, vatandaşlık listesinde bulunmayanların geleceği ve oy kullanma, eğitim ya da mülkiyet gibi haklarına ne olacağına dair soru işaretleri sürüyor.
Vatandaşlık listesinde olmayanlar endişeli
İsimlerini vatandaşlık listesinde bulamayanlar “devletsiz” olarak tanınma endişesi taşıyor.
Bazı kaynaklar da liste dışındakilerin belli başlı temel haklarına tekrar kavuşabileceklerini ancak oy kullanma hakkından mahrum bırakılacaklarını ileri sürüyor.
Federal hükümet ve eyalet yetkilileri ise bu kişilerin “yabancı” ilan edilmeyeceğini savunuyor. Bu noktada Assam eyaleti İçişleri Bakanlığı liste dışı kalanların 120 gün içinde Yabancılar Mahkemelerine itiraz başvurusunda bulunabileceğini açıkladı.
Ancak halk arasında mahkemelerin bu konuda tarafsız hareket etmeyeceği kaygısı hakim.
BBC’nin haberinde görüşlerine yer verilen gazeteci Rohini Mohan, eyaletin bir bölgesinde daha önce açılan vatandaşlık davalarını araştırdığını ve bu davaların yüzde 82’sinde başvuranların “yabancı” ilan edildiğini tespit ettiğini söyledi.
Bu oranın Müslümanların açtığı davalarda çok daha yüksek olduğunu aktaran Mohan, büyük çoğunluğunda kararların kişilerin gıyabında alındığını aktardı.
Mahkemelere başvuruları sonuçsuz kalanların gözaltı merkezlerine alınacağı haberleri de endişeleri artırıyor.
Listeye alınmayan bazı kişilerin meslekleri ve görevleri de dikkati çekiyor. Açıklanan listeye göre yasa dışı göçmen sayılan emekli ordu mensubu Muhammed Sanaullah, 2017’de ordudan emekli olduktan sonra Assam Sınır Polisinde yasa dışı göçmenlerin tespitiyle ilgilenen komiser yardımcısı olarak çalışmaya başladı. Sanaullah, mayıs ayında da yabancı uyruklu olması gerekçe gösterilerek gözaltına alınarak bir merkezde tutuldu.
– İktidardaki Hindistan Halk Partisinden destek
Hindistan Başbakanı Narendra Modi ve partisi BJP’nin Assam eyaletindeki uygulamayı desteklediği, hatta ülke çapında benzer uygulamaları yapmayı planladığı ifade ediliyor.
Hindistan İçişleri Bakanı ve BJP Başkanı Amit Shah’ın eyaletteki Bangladeşli göçmenleri “casus” olarak nitelendirmesi ve bu kişilerin yer aldığı bir listenin oluşturulacağını söylemesi de buna dayanak gösteriliyor.
Konunun Hindistan’ın iç meselesi olduğu yönünde açıklama yapan Bangladeş hükümetinin de Assam eyaletinde vatandaşlık listesinin dışında kalanları, geri gönderilmeleri halinde ülkeye kabul etmeyeceği düşünülüyor.
Dünyadan tepkiler
Hindistan hükümetinin kararı uluslararası toplum tarafından da tepkiyle karşılandı.
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiseri Filippo Grandi, “kimsenin devletsiz kalmayacağını garanti etme” çağrısında bulunurken, yetkililere bu riski azaltan adımlar atılması, kişilerin tutuklanmasından veya sınır dışı edilmesinden kaçınılması çağrısı yapmıştı.
Pakistan Başbakanı İmran Han da Hindistan’ın Assam eyaletindeki uygulamasını BJP’nin Müslümanlara karşı yürüttüğü etnik temizliğin parçası olarak değerlendirmişti.
Han, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “Hindistan ve uluslararası medyada yer alan Müslümanlara yönelik etnik temizliğe ilişkin haberler ve Keşmir’in yaşa dışı olarak özel statüsünün kaldırılması gibi Müslümanları hedef alan politikalar dünyada alarm zillerini çaldırmalı.” ifadesini kullanmıştı.
Vatandaşlık listesinin tarihçesi
Assam Ulusal Vatandaş Sicilinden (NRC) hafta sonu yapılan açıklamaya göre, nihai vatandaşlık listesinde eyalette yaşayan 31,1 milyon kişi yer alırken 1,9 milyon kişi listeye alınmadı.
Assam eyaletine özel listenin ilk hali 1951’de, o dönemde Doğu Pakistan adıyla anılan Bangladeş’ten gelen göçmenleri belirlemek için yapılmıştı.
Son hazırlanan listede ise 1951 listesinde ismi bulunanlar ve onların soyundan gelenler ile Bangladeş’in bağımsızlığını ilan etmesinden hemen önce 24 Mart 1971’deki seçim listelerinde ve merkezi hükümete ait herhangi bir belgede adı bulunanlar yer alıyor.
Hindistan, anayasanın yarım asırdan uzun süredir Cammu Keşmir’e ayrıcalık tanıyan 370’inci maddesini de 5 Ağustos’ta iptal ederek bölgenin özel statülü yapısını ortadan kaldırmış, Cammu Keşmir’i iki birlik toprağına ayırmıştı.
