2025 Nobel Ekonomi Ödülü’nün sahipleri belli oldu
İsveç Merkez Bankası sponsorluğunda verilen ve orijinal ödüllerden yıllar sonra kategoriler arasına eklenen Nobel Ekonomi Ödülü’ne bu yıl Hollandalı Joel Mokyr, Fransız Philippe Aghion ve Kanadalı Peter Howitt layık görüldü.
İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından yapılan açıklamaya göre, Mokyr “teknolojik gelişmeler yoluyla sürdürülebilir büyümenin ön koşullarını belirlediği” için bu ödülü kazanırken Aghion ve Howitt de “yaratıcı yıkım yoluyla sürdürülebilir büyüme teorisi” nedeniyle ödüllendirildi.
Ödülü kazanan isimlerden Mokyr, ABD’deki Northwestern Üniversitesi’nde; Howitt aynı ülkedeki Brown Üniversitesi’nde, Aghion ise Fransa’daki Collège de France ve INSEAD enstitüleriyle İngiltere’deki London School of Economics’te (Londra Ekonomi Okulu) çalışmalarını sürdürüyor.
2024’te Daron Acemoğlu kazandı
Geçen yıl Nobel Ekonomi Ödülü’nü kazanan üç isim arasında İstanbul doğumlu Daron Acemoğlu da yer almıştı.
Acemoğlu Nobel kazanan üçüncü Türkiye kökenli kişi olarak tarihe geçmişti. Daha önce yazar Orhan Pamuk 2006’da Nobel Edebiyat Ödülü’nün, bilim insanı Aziz Sancar ise 2015’te kimya dalında Nobel Ödülü’nün sahibi olmuştu.
Ekonomi Ödülü, bu yılki Nobel ödüllerinin sonuncusuydu. Geçen hafta tıp, fizik, kimya, edebiyat ve barış dallarındaki ödüllerin sahipleri açıklanmıştı.
ABD’li araştırmacılar Mary E. Brunkow ve Fred Ramsdell ile Japon bilim insanı Shimon Sakaguchi bağışıklık sistemine dair çalışmaları nedeniyle Nobel Tıp Ödülü’ne layık görüldü.
ABD’deki üniversitelerde çalışan İngiliz John Clarke, Fransız Michel Devoret ve ABD’li John Martinis de kuantum fiziği alanındaki buluşlarıyla 2025 Nobel Fizik Ödülü’nü kazandı.
Japon Susumu Kitagawa, Avustralyalı Richard Robson ve ABD’li Omar M. Yaghi, “metal-organik çerçevelerin geliştirilmesi” alanındaki çalışmalarıyla 2025 Nobel Kimya Ödülü’nü kazandı.
Macar yazar Laszlo Krasznahorkai 2025 Nobel Edebiyat Ödülü’nün sahibi oldu.
2025 Nobel Barış Ödülü’ne ise Venezuelalı muhalif siyasetçi Maria Corina Machado layık görüldü.
Ödül törenleri Stockholm ve Oslo’da
Kazanan isimlere ödülleri, ödüllere adını veren Alfred Nobel’in ölüm yıldönümü olan 10 Aralık’ta düzenlenecek törenlerle takdim edilecek. Nobel Barış Ödülü dışındaki ödüller İsveç’in başkenti Stockholm’de veriliyor. Nobel Barış Ödülü ise Norveç Nobel Komitesi tarafından Norveç’in başkenti Oslo’da takdim ediliyor.
Nobel Ödülü kazananlara altın madalyanın yanı sıra 1 milyon dolar para ödülü de veriliyor, bir kategoride birden fazla kazanan varsa para ödülü eşit biçimde bölüştürülüyor. Bir kategoride en fazla üç kazanan olabiliyor.
İsveçli zengin bir sanayici olan ve dinamiti icat eden Nobel, 1896 yılında hayatını kaybetmişti. Alfred Nobel’in vasiyeti üzerine 1900’de kurulan Nobel Vakfı tarafından verilen ödüller, dünyanın en saygın ödülleri olarak kabul ediliyor.
DW / CÖ,MUK
