Milletvekili dokunulmazlığı hangi durumlarda kaldırılır? Milletvekili dokunulmazlığının kaldırılması için kaç oy gerekir?
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Lideri Özgür Özel hakkında “Cumhurbaşkanına hakaret”, “suç işlemeye alenen tahrik”, “kamu görevlilerine misyonları nedeniyle hakaret ve tehdit” teziyle re’sen soruşturma başlattı. Özel’in milletvekilliği dokunulmazlığının kaldırılıp kaldırılamayacağı araştırılıyor. Pekala, Milletvekili dokunulmazlığı hangi durumlarda kaldırılır? Milletvekili dokunulmazlığının kaldırılması için kaç oy gerekir?
MİLLETVEKİLLİĞİ DOKUNULMAZLIĞI HANGİ DURUMLARDA KALDIRILIR?
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 83. unsuruna nazaran milletvekilleri, vazife mühletleri boyunca yasama dokunulmazlığına sahiptir. Fakat bu müdafaa, ağır ceza gerektiren suçüstü hali ya da milletvekili seçilmeden evvel başlatılmış bir soruşturma varsa geçerli değildir; bu hallerde Meclis kararı olmadan da yargılama yapılabilir. Başka tüm durumlarda, milletvekilinin yargılanabilmesi için dokunulmazlığının TBMM tarafından kaldırılması gerekir. Bu süreçte Adalet Bakanlığı’nın gönderdiği fezleke, Karma Komisyon’a iletilir ve akabinde Genel Kurul’da oylamaya sunulur. Yani dokunulmazlığın kaldırılması, direkt siyasi iradeye bağlıdır.
MİLLETVEKİLİ DOKUNULMAZLIĞI NASIL KALDIRILIR?
Milletvekili hakkında hazırlanan fezleke, TBMM Başkanlığı’na sunulur ve Anayasa-Adalet Karma Komisyonu’na sevk edilir. Kurulda hem hazırlık hem de temel inceleme raporları hazırlanır. Vekile savunma hakkı tanındıktan sonra belge Genel Konsey gündemine gelir. Genel Kurul’da yapılacak oylama sonucunda dokunulmazlık kaldırılabilir. Her fezleke için farklı oylama yapılır ve sonuç bağlayıcıdır. Sürecin tamamı Anayasa ve TBMM İçtüzüğü’ne nazaran işletilir.
MİLLETVEKİLİ DOKUNULMAZLIĞI KAÇ OYLA KALDIRILIR?
Milletvekili dokunulmazlığının kaldırılması için Meclis Genel Kurulu’nda kolay salt çoğunluk kafidir. Yani, oylamaya katılan milletvekillerinin yarısından bir fazlası “evet” oyu verirse dokunulmazlık kaldırılır. Örneğin, 300 milletvekilinin katıldığı bir oturumda en az 151 oy gerekir. Lakin bu sayı, oturuma iştirak durumuna nazaran değişebilir. Zımnî oylama yapılması nedeniyle küme disiplini zayıflayabilir ve siyasi pazarlıklar ehemmiyet kazanabilir.
MİLLETVEKİLİ DOKUNULMAZLIĞI KALKINCA NE OLUR?
Dokunulmazlığın kaldırılması sadece yargı sürecinin önünü açar, milletvekilinin Meclis üyeliği sona ermez. Vekil, misyonuna devam ederken mahkemede savunma yapabilir. Lakin mahkeme süreci ilerleyip ceza katılaşırsa, Anayasa’nın 76. unsuruna nazaran ceza katılaştığında vekillik düşebilir. Bu nedenle dokunulmazlık kaldırmak, yalnızca yargının önünü açar, siyasi vazifeyle direkt bir ilgisi yoktur.
