Dikkat! Sıcak hava unutkanlık ve sonluluk sebebi olabilir

Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Umut Mert Aksoy, sıcak havaların ruh sıhhatine tesirleri konusunda açıklamalarda bulundu.

Sıcak havaların insan psikolojisi üzerinde tesirlerinden bahseden Prof. Dr. Aksoy, “Sıcak hava dalgalarının kentleri boğduğu, geceyle gündüzün birbirine karıştığı bu yaz günlerinde insan psikolojisinin de giderek kırılganlaştığına tanıklık ediyoruz. Artan sıcaklık sadece fizikî rahatsızlıklara değil, zihinsel bütünlüğü tehdit eden dalgalanmalara da taban hazırlıyor. Giderek daha sık karşılaşılan öfke patlamaları, tahammülsüzlük, huzursuzluk, dikkatsizlik, unutkanlık ve nedensiz telaşlar yalnızca ferdi zaaflar olarak değil, çevresel bir baskının ruhsal izdüşümleri olarak değerlendirilmelidir” diye konuştu.

“FİZYOLOJİK TESİRLER GÖZ ARKASI EDİLMEMELİ”

Sıcak havanın fizyolojik tesirlerine değinen Prof. Dr. Aksoy, “İnsan vücudu, sıcaklık artışına karşı hayatta kalma refleksiyle fizyolojik bir alarm durumuna geçer. Damarlar genişler, kalp atışları hızlanır, terleme artar. Lakin bu fizyolojik gayret tıpkı vakitte beyin işlevlerini da tesirler. Sıcak havalarda kortizol ve adrenalin salınımı artar, uyku sistemi bozulur, gece boyunca derin uykuya geçiş zorlaşır. Uyku yoksunluğu, sadece yorgunluk ya da güç düşüklüğü yaratmakla kalmaz; dikkat, bellek ve duygudurum üzerinde direkt tesirli olur. Uyku bölünmesi ve uykusuzluk; irritabilite, karar verme zorluğu ve duygusal dalgalanmalara taban hazırlar” dedi.

“SOSYAL BAĞLANTILARDA TANSİYON OLABİLİR”

Yaz aylarında bilhassa dikkat gerektiren mesleklerde performans kaybı, iş kazalarında artış ve toplumsal münasebetlerde tansiyon gözlemlendiğini söyleyen Prof. Dr. Aksoy, “Öte yandan kronik psikiyatrik hastalığı olan bireylerde hastane yatış oranlarında artış, şizofreni üzere ruhsal bozukluklarda semptom alevlenmesi ve bipolar bozuklukta manik atak sıklığında artış tespit edilmiştir. Bu bulgular yalnızca bilimsel yayınlarda değil, hastane servislerinin doluluk oranlarında ve acil servislere yansıyan tabloyla da açıkça görülmektedir” ifadelerini kullandı.

“UYKU NİZAMI BOZULABİLİR”

Aşırı sıcakların uyku nizamını olumsuz etkileyebileceğini lisana getiren Prof. Dr. Aksoy, “Sıcak havalarda beden gece boyunca gereğince soğuyamadığı için uykuya dalma mühleti uzar, uyku evreleri bozulur, dinlendirici derin uyku azalır. Bu durum sonraki gün sonluluk, dert, konsantrasyon düşüklüğü ve unutkanlıkla kendini gösterir. Bu yüzden akşam saatlerinde ekran kullanımını azaltmak, serinletici duşlar almak ve uyunan ortamı havalandırarak mümkün olduğunca serin tutmak kıymetlidir. Uyku hijyeni uygulamaları, sıcaklık devirlerinde daha da değerlidir. Uyunan odada ısıyı düşürmek ismine perde kapatma, vantilatör kullanımı ya da doğal kumaşlardan üretilmiş çarşaflarla serinleme üzere metotlar, kolay lakin tesirli adımlardır” dedi.

“GÜNLÜK SIVI ALIMI 2.5-3 LİTRE DÜZEYİNE ÇIKARILMALI”

Beslenme ve sıvı alımı konusunun, ruhsal dayanıklılığı belirleyen bir başka kıymetli başlık olduğunu kaydeden Prof. Dr. Aksoy, “Yaz periyodunda bilhassa su tüketimi, sadece fizikî sıhhati değil, zihinsel dengeyi de direkt tesirler. Su kaybı sırf halsizlik değil; karar verme zorlukları, dikkatte dağılma ve hatta konfüzyonla sonuçlanabilir. Bu yüzden günlük sıvı alımı 2.5-3 litre düzeyine çıkarılmalı, idrar rengi açık sarı olacak biçimde takip edilmelidir. Çok yağlı ve baharatlı besinler, bedenin ısı üretimini artırdığı için bu devirde kaçınılması gerekenler ortasındadır. Hafif, sindirimi kolay ve su içeriği yüksek yiyecekler tercih edilmeli; tuz istikrarı ise bilhassa dış ortamda çalışanlar için dikkate alınmalıdır. Alkol ve yüksek kafein içeren içeceklerin bu periyotta sıklıkla tüketilmesi, korku ve huzursuzluk seviyesini artırarak risk faktörüne dönüşebilir” diye konuştu.

“KIYAFET KONUSUNA DA DİKKAT EDİLMELİ”

Giyim tercihinin de ruhsal yeterlilik halini etkileyen çevresel faktörlerden biri olduğunu aktaran Prof. Dr. Aksoy, “Vücut ısısının düzenlenebilmesi için açık renkli, teri emen, nefes alabilen pamuklu yahut keten üzere doğal kumaşlardan üretilmiş giysiler tercih edilmelidir. Sentetik ve koyu renkli kıyafetler, hem vücut ısısını artırır hem de terleme nedeniyle bireyin duyusal rahatsızlık yaşamasına sebep olur. Bilhassa psikiyatrik hassasiyetleri olan bireylerde, bu üzere dışsal rahatsızlıkların içsel tansiyona dönüştüğü gözlenmiştir” dedi.

“DESTEK ALMAK İSTEYEN BİREYLERE ÖNERİLER”

Yaz periyodunda ruhsal takviye almak isteyen bireylerin nelere dikkat etmesi gerektiğini belirten Prof. Dr. Aksoy, şu bilgileri paylaştı:

“Psikolojik takviye arayışı ise hâlâ toplumda yaz aylarında ötelenen bir başlık olmaya devam ediyor. Halbuki yaz mevsimi, birçok birey için yalnızlık, toplumsal izolasyon, gündelik tertibin bozulması ve fizikî rahatsızlıklarla birleşerek ruhsal kırılganlık yaratır. Ruhsal takviye muhtaçlığı, sırf kriz anlarında değil, bu stil mevsimsel risk devirlerinde de devreye alınmalıdır. Hastane polikliniklerinin yanı sıra, toplum ruh sıhhati merkezleri, taşınabilir danışmanlık hizmetleri ve üniversitelere bağlı ruhsal danışmanlık üniteleri de takviye ağına dâhil edilmelidir. Bilhassa yaşlı bireyler, yalnız yaşayanlar, kronik ruhsal rahatsızlığı olanlar ve mahrumluk şartlarındaki bireyler için erken müdahale programları devreye alınmalıdır. Psikiyatrik müracaatların sıcak periyotlarda arttığı, lakin tıpkı oranda tedaviye yönelim olmadığı göz önüne alındığında, bu alanda farkındalık çalışmaları daha da kıymet kazanır. Unutulmamalıdır ki, bireyin ruhsal bütünlüğü sırf iç dinamiklerle değil, çevresel şartlarla da şekillenir. Yüksek sıcaklık, bireyin ruhsal eşiğini zorlayan görünmez bir uyarandır. Ve her zorlanma, şayet karşılığı verilmezse, bir çöküşe yer hazırlayabilir. Bu yüzden yaz mevsimi yalnızca tatil değil; tıpkı vakitte ruhsal dengeyi muhafaza devri olarak da görülmelidir.”