Türkiye ve Avustralya’nın iklim rekabeti COP sürecini tıkadı
2026’da yapılması planlanan Dünya İklim Konferansı’na ev sahipliği yarışında Türkiye ile Avustralya arasındaki rekabet, süreci çıkmaza soktu. İki ülke, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nin 31. Taraflar Konferansı (COP31) ev sahipliği için 2022’de başvuru yapmıştı.
BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi Sekreteryası İcra Direktörü Simon Stiell, Türkiye ile Avustralya’nın ev sahipliği konusundaki anlaşmazlığı artık çözüme kavuşturmalarını talep ederek kararın gecikmesini “yararsız” ve “gereksiz” diye niteledi.
Yaşanan tıkanıklığın zirve hazırlıklarını da sekteye uğrattığına dikkat çeken Stiell, “Artık hızla bir karar verilmesi gerek. İki tarafın bir araya gelerek ve kendi grupları içinde bir karara varmaları gerekiyor. Kararın verilmesinin geciktirilmesi sürece yarar sağlamıyor” dedi.
Simon StiellFotoğraf: Bebeto Matthews/AP Photo/picture alliance
Stiell 22 Temmuz’da Ankara’ya giderek Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum ile görüşmüş, Kurum görüşmenin ardından yaptığı açıklamada “Önümüzdeki yıl düzenlenecek COP31’e ev sahipliği adaylığı konusundaki kararlılığımızı, COP31 adaylığımızın özellikle yeşil dönüşüm hedefinin merkezde olması için önemli bir fırsat olduğuna duyduğumuz inancımızı dile getirdik” demişti.
Ev sahibi nasıl seçiliyor, süreç niye tıkandı?
Her yıl düzenlenen COP zirvesi, BM’de bölgelere göre ayrılmış beş ülke grubu arasında rotasyon halinde ilerliyor. Zirveye geçen yıl Doğu Avrupa grubundaki Azerbaycan ev sahipliği yapmıştı. Bu yıl Kasım ayında yapılacak zirvenin ev sahibi ise Latin Amerika ve Karayipler Grubu’ndan Brezilya.
Türkiye ile Avustralya arasında rekabete neden olan 2026 zirvesine ise “Batı Avrupa ve Diğerleri” (WEOG) grubundan bir ülke ev sahipliği yapacak. Türkiye ve Avustralya bu grupta yer alıyor. 2022’de başvurularını gerçekleştiren iki ülke, bir diğerinin lehine adaylıktan çekilmeye yanaşmamış, aksine lobi faaliyetlerini güçlendirmişti.
Geçen yıl Dünya İklim Zirvesine Azerbaycan ev sahipliği yapmıştı.Fotoğraf: Peter Dejong/AP Photo/picture alliance
Ev sahibi ülkenin belirlenmesinde söz konusu bölge grubu içindeki ülkelerin oy birliği gerekiyor. “Batı Avrupa ve Diğerleri” grubu 28 ülkeden oluşuyor. ABD, Fransa, Almanya ve İsrail de bu grupta yer alıyor.
Grupta çoğunluk Avustralya’yı destekliyor
BM’nin karar için Haziran ayına kadar mühlet vermesine rağmen sonuca ulaşılamadı. WEOG grubunda çoğunluğun desteğini arkasına alan Avustralya, zirveyi Pasifik ülkeleriyle birlikte düzenleyerek yenilenebilir enerji dönüşümü konusundaki bölgesel çalışmaları öne çıkarmayı planlıyor.
Yaşanan tıkanıklıkla ilgili Reuters haber ajansının sorusunu yanıtlayan Avustralya İklim Değişikliği Bakanı Chris Bowen’ın ofisi, Avustralya’nın WEOG grubundaki 28 ülkeden 23’ünün desteğine sahip olduğunu bildirdi. Açıklamada Türkiye ile bir “kazan-kazan” çözümüne ulaşabilmek için birçok kez girişimde bulunulduğuna da işaret edildi.
Adaylıktan çekilmesi yönündeki çağrıları reddeden Türkiye ise geçen ay Almanya’nın Bonn kentinde düzenlenen İklim Değişikliği Konferansı’nda lobi faaliyetlerine hız verdi. Türkiye, Akdeniz’deki coğrafi konumunun, heyetlerin konferansa katılmak üzere gerçekleştirecekleri uçuşlardan kaynaklanacak emisyonların azaltılmasına yardımcı olacağını vurguluyor, ayrıca Avustralya’ya kıyasla çok daha küçük bir petrol ve doğal gaz sanayisine sahip olduğuna işaret ediyor. COP toplantılarına 200 üye ülkeden binlerce heyet üyesi katılıyor.
DW,rtr / BK,MUK
