İran, İsrail suikastları sonrası nükleer bilim insanlarını gizliyor

İran, İsrail’in geçen haziranda düzenlediği saldırılarda 30’dan fazla nükleer araştırmacısını öldürmesinin ardından hayatta kalan bilim insanlarını “derin gizliliğe” aldı.

The Telegraph’a konuşan üst düzey bir İranlı yetkili, çoğunun artık evlerinde yaşamadığını veya üniversitelerde ders vermediğini, Tahran ya da kuzey sahil şehirlerinde güvenli villalara yerleştirildiklerini söyledi.

İranlı yetkili, hayatta kalan en az 15 bilim insanının isminin İsrail’in elindeki yaklaşık 100 kişilik listede bulunduğunu belirtti.

İsrail, bu kişilerin ya çalışmalarını sürdürüp yeni saldırı riskini göze alacağını ya da meslek değiştireceğini iddia ediyor. Üniversitelerde ders veren isimler ise yerlerine nükleer programla ilgisi olmayan akademisyenlerle değiştirildi.

Güvenlik endişeleri, bu hafta İran’ın kendi nükleer bilim insanlarından biri olan Ruzbeh Vadi’yi idam etmesiyle arttı. Vadi, haziran ayında İsrail’e bilgi sızdırarak meslektaşlarının öldürülmesine yardım etmekle suçlandı.

“ÖLÜ ADAMLAR YÜRÜYOR”

İsrailli uzmanlar, öldürülenlerin yerine geçecek yeni nesil İranlı bilim insanlarının “ölü adamlar yürüyen” konumunda olduğunu söylüyor.

İran’ın nükleer programını yedekli olacak şekilde, iki–üç kişilik çalışma gruplarıyla organize ettiği, her kilit ismin bir yardımcısının bulunduğu belirtiliyor. Bu isimler arasında patlayıcılar, nötron fiziği ve savaş başlığı tasarımı alanında uzman bilim insanları bulunuyor.

İsrailli istihbarat analisti Ronen Solomon’a göre, hayatta kalan bilim insanlarının bazıları Şahab-3 füzelerinin nükleer başlıklarla uyumlu hale getirilmesinde kritik rol oynuyor. Haziran 2025’teki saldırılar, balistik füze altyapısını da hedef aldı.

İsrail’in son saldırılarında Tahran’daki Şehit Beheşti Üniversitesi ve İmam Hüseyin Üniversitesi gibi, İran’ın askeri ve nükleer programlarıyla bağlantılı akademik kurumlar da hedef alındı.

İRAN’DA DOKTRİN DEĞİŞİKLİĞİ ÇAĞRISI

Suikastlar, İran’da nükleer silah tabusunun kaldırılması ve Nükleer Silahsızlanma Anlaşması’ndan çekilme çağrılarını güçlendirdi.

İsrail saldırılarında öldürülen bilim insanlarından birinin kardeşi Seyyid Alireza Sadighi Saber, “Barışçıl yol seçildiği için düşman bilimsel ilerlemeyi durdurmak adına suikastlar düzenledi” dedi.

13 Haziran’daki saldırılarda, nükleer fizik ve radyofarmasötikler alanında önde gelen birçok isim öldürüldü.

Bunlar arasında, kanser tedavisinde kullanılan radyofarmasötikler üzerine çalışan ve 2022’de devlet televizyonuna çıkan Amir Hüseyin Faghi de vardı. Faghi’nin çalışmaları, 2010’da suikasta kurban giden Majid Şahriari’ye benzetiliyordu.