ABD, Suriye vatandaşlarına yönelik süreksiz müdafaa statüsünü sonlandırdı

ABD İç Güvenlik Bakanlığı (DHS) tarafından, Suriyelilere verilen geçici muhafaza statüsüne ait yazılı açıklama yapıldı.

Açıklamada, İç Güvenlik Bakan Yardımcısı Tricia McLaughlin‘in “Suriye’deki şartlar, artık vatandaşlarının ülkelerine dönmesini engellemiyor. Suriye, yaklaşık 20 yıldır terörizm ve aşırılığın yuvası oldu ve Suriyelilerin ülkemizde kalmasına müsaade vermek ulusal çıkarlarımıza aykırıdır” görüşüne yer verildi.

Suriye vatandaşlarına ABD’den ayrılarak ülkelerine dönmeleri için 60 gün süre verildiği kaydedilen açıklamada, bu bireylere ilgili kurumlara başvurmaları durumunda ücretsiz uçak bileti, 1000 dolar nakit avans ve gelecekte mümkün yasal göç için fırsat sağlama imkanlarının sunulacağı belirtildi.

Açıklamada, 60 gün dolduktan sonra, süreksiz müdafaa kapsamında kabul edilen ve istekli hudut dışı süreçlerine başlamamış tüm Suriye vatandaşlarının gözaltına alınacağı ve hudut dışı edilecekleri ihtarında bulunularak, bu bireylerin ABD’ye dönmelerine müsaade edilmeyeceği bildirildi.

ABD’DEKİ SURİYELİLERE AİT VERİLER

Suriye’de 2011’de patlak veren iç savaş, milyonlarca insanı yerinden etti. ABD’ye gelen Suriyeliler ise üç ana yoldan kabul edildi: yeniden yerleştirme programı ile mülteci olarak, ülke içinden iltica (asylum) başvurusu ile, ya da Süreksiz Muhafaza Statüsü (TPS) kapsamında.

MÜLTECİLERİN DURUMU

ABD hükümetinin resmi bilgilerine nazaran, 2015–2024 yılları ortasında 49 bin 790 Suriyeli mülteci ülkeye kabul edildi. En yüksek sayı 2016’da 12 bin 580 ile kaydedildi. Lakin 2018’de bu sayı 60’a düştü. Son yıllarda yine artış yaşandı: 2023’te 10 bin 780 ve 2024’te de 11 bin 240 Suriyeli ABD’ye yerleştirildi.

2012–2014 ortasında ise sadece birkaç yüz kişi kabul edilmişti Böylelikle 2011’den 2024’e kadar toplamda 50 bini aşkın Suriyeli mülteci ABD’ye gelmiş oldu.

İLTİCA BAŞVURULARI

ABD, 2023 yılında toplamda 54 bin 350 bireye (tüm milletlerden) iltica hakkı tanıdı. Suriyelilerin bu toplam içindeki kesin sayısı açıklamalarda detaylı olarak verilmemekle birlikte, iltica ABD’de bulunan ya da hudutta başvuran Suriyeliler için kıymetli bir tüzel yol oldu.

GEÇİCİ MÜDAFAA STATÜSÜ (TPS)

Suriyeliler için TPS birinci defa 2012’de ilan edildi ve tekraren uzatıldı. Bu statü, Suriye’deki tehlikeli şartlar nedeniyle ABD’de bulunan bireylerin sınır dışı edilmesini engelliyor ve onlara çalışma izni sağlıyordu.

2024 başı itibarıyla İç Güvenlik Bakanlığı, yaklaşık 6 bin 200 Suriyelinin TPS kapsamında olduğunu, yine belirleme (re-designation) ile 2 bin kadar kişinin daha müracaata uygun olabileceğini açıklamıştı.

Ancak bugün alınan yeni kararla, ABD idaresi Suriyeliler için TPS’yi sona erdirdi.

Böylece 6 bini aşkın kişi, kısa bir geçiş sürecinin akabinde müdafaa statüsünü kaybedecek.

STATÜLERİN ANLAMLARI

Mülteci (Refugee/USRAP): ABD dışında başvurup kabul edilen, geldikten bir yıl sonra kalıcı oturma müsaadesi (green card) ve daha sonra vatandaşlığa geçiş imkânı bulunan bireyler.

İltica (Asylum): ABD içinden ya da sonda müracaat yapan ve kabul edilenler. Onlar da bir yıl sonra kalıcı oturma müsaadesi alabiliyor.

TPS (Geçici Koruma): Yalnızca makul devirlerde geçerli olan süreksiz muhafaza, hudut dışı edilmeyi önlüyor, çalışma müsaadesi sağlıyor, ama direkt kalıcı oturum hakkı tanımıyor.