KAAN’ın motoru ABD Kongresi onayı bekliyor: Süreç nasıl ilerleyecek, alternatif mümkün mü?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ABD Başkanı Trump ile görüşmesinin önde gelen başlıklarından biri savaş uçaklarıydı. Türkiye, F-35 tedarikinin yollarını ararken, modernize edilmiş F-16’lar da masadaydı. İlk millî muharip uçak TUSAŞ KAAN için motor tedarikinin de görüşmede gündeme gelmesi bekleniyordu.

2028’DE ENVANTER HEDEFİ

Fidan, önceki gün, konuyla ilgili, “Şu anda almayı beklediğimiz F-35 ve KAAN’ın motorları var. ABD Kongresi’nde bekletiliyor ve lisansları durmuş durumda. Onların lisanslarının hayata geçirilmesi ve motorların gelmesi lazım ki KAAN’ların üretimi başlayabilsin. Bizim ABD ile olan ilişkimizde sınırlamaların olması, bizi ister istemez uluslararası sistemde daha farklı arayışların içerisine itecek” dedi. KAAN’ın 20 adedinin 2028 yılında Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) envanterine girmesi planlanıyor. Ancak yerli motor entegrasyonu 2032’yi bulacağından, bu 20 uçakta ABD menşeli General Electric’in F110 motorlarının yer almasına karar verilmişti. Uçağın test uçuşları yapan ilk prototipinde de bu motor kullanılmıştı.

‘SÜREÇ TIKANMIŞ OLABİLİR’

Savunma ve havacılık analisti Kubilay Yıldırım, Fidan’ın açıklamalarıyla ilgili, “ABD’de askeri doğrudan satışlarda, belirli bir limitin üzerinde Kongre’den onaya ihtiyaç var. Bu, doğrudan CAATSA ile de ilgili değil. Süreçte şu anda nerede takıldığımızı bilmiyoruz, bunlar teknik meseleler. Aslında bu onay normalde, vermeyecekleri bir onay değil. F-16 Block 70’lerde bu onayı verdiler. Fakat Fidan’ın bunu doğrudan gündeme getirmesi dikkat çekici. Derin bir sorun olabilir, bu açıklamadan ben ‘süreç tıkandı’yı anlarım” dedi. Fidan’ın açıklamalarının ardından bazı savunma sanayisi sitelerinde, TSK’nin envanterine girecek 20 KAAN için F110 motorlarının çoktan tedarik edildiği yazıldı. Yıldırım bu haberlere, “Bunların hepsi yanlış. Biz prototipler için 10 kadar motor istedik. Envanterdeki 20 uçağa motor alalım dediğimizde, onların izni çıkmış değil. O 20 uçağın sonrasında biz zaten yerli motoru kullanmak istiyoruz” değerlendirmesini yaptı.

‘ALTERNATİFLER ANLAMLI DEĞİL’

Peki Fidan’ın söylediği gibi, ABD’den bu tip sınırlamaların gelmesi, Türkiye’yi farklı arayışlara itebilir mi? Örneğin KAAN için farklı bir ülkeden motor alınabilir mi? Yıldırım bu soruyu, “Çin’de ve Rusya’da buna benzer motorlar var ama bunlar başlı başına bizim projeyi, tasarımlarından tutun da motor kontrolü, değişik tedarik sorunları anlamında çok büyük meşakkate sokar. Ayrıca kimse size kolay kolay motor vermez. Alternatif buysa, bunun yerine üç-beş sene daha dişimizi sıkar yerli motorumuzu bekleriz” diye yanıtladı. Güvenlik Politikaları Uzmanı Burak Yıldırım da sosyal medya hesabından, “KAAN’ı F110 tedariğini güvence altına almadan bu motora göre tasarladınız. HÜRJET’i F404 tedariğini güvence altına almadan bu motora göre tasarladınız” eleştirisinde bulundu.

ENDONEZYA DETAYI

Fidan’ın sözlerinin ardından akıllara Endonezya’yla 48 KAAN satışı konusunda anlaşmaya varılması geldi. Sosyal medyada, “Motoru olmayan uçakları nasıl satacağız” sorusu soruldu. Ancak Endonezya’ya satışı yapılan KAAN’larda, 2032’de entegre olması beklenen yerli motorlar kullanılacak. Teslimatlar 2035’e kadar gerçekleşecek. İhracat bedelinin ise 12-15 milyar dolar arasında olacağını TUSAŞ Genel Müdürü Mehmet Demiroğlu duyurmuştu.