Faiz tartışmasında iki farklı ses: Zeybekci faizi eleştirdi, Karahan ‘sıkı para politikası’ dedi

AKP Genel Başkan Yardımcısı Nihat Zeybekci “yüksek faizi” eleştirirken, Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nundaki sunumunda birkaç kez “sıkı para politikası” vurgusu yaptı. Bu durum muhalefetin de dikkatini çekti. Karahan’a, Zeybekci’nin sözleri anımsatıldı. Bunun üzerine Karahan, “bağımsızlık ilkesine” dikkat çekti. Karahan, başkan yardımcılıkları konusunda ise yetkinin Cumhurbaşkanı’nda olduğunu söyledi.

AKP Genel Başkan Yardımcısı, Ekonomi İşleri Başkanı Nihat Zeybekci, Ekonomi gazetesine yaptığı açıklamada, “Yüksek faiz nedeniyle 2024 yılbaşında 100 bin dolar, yıl sonunda 125 bin dolar oldu. Bu Türkiye’nin damarlarından çekilen kandır. Hazine’nin, devletin filan değil, işçinin, emeklinin, memurun, sanayicinin, esnafın, üreticinin, tarımın, çitfçinin, herkesin damarlarından çekilen kandır. Tahminlerimize göre bunun rakamı 200 milyar doların üzerindedir. Benim bunu kaldıracak halim, tahammülüm yok artık” demişti.

Buna karşın Karahan’ın, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’ndaki sunumu sırasında Zeybekci’nin tam tersi olarak “sıkı para politikası” vurgusu yapması muhalefetin de dikkatini çekti. Karahan, milletvekillerinin sorularına yanıt verirken, “Enflasyon nasıl düşecek ? Temel hedefimiz olan fiyat istikrarını sağlayana kadar sıkı para politikasını koruyacağız. Bu şekilde düşecek. Sıkı para politikası duruşundaki kararlılık, etkin politika iletişimi ve ara hedefler dezenflasyonun devamını sağlayacak” dedi.

Bunun üzerine CHP Karabük Milletvekili Cevdet Akay, araya girdi. Akay, “Müsaade ederseniz. Sıkı para politikasından bahsediyorsunuz ama Sayın Zeybekci de gevşek para politikasından bahsediyor reel sektördeki sorunlardan dolayı, finansman sıkıntısından dolayı. Yani siyaseten Merkez Bankası üzerine yönlendirme yapılıyor gibi yani siz buna müsaade etmiyorsunuz herhâlde, devam edeceksiniz?” sorusunu yöneltti. Bunun üzerine Karahan, “Biz kararlarımızı enflasyon görünümü odaklı, veri bazlı, toplantı bazlı bir şekilde alıyoruz bağımsızlık ilkesi çerçevesinde” dedi.

YETKİ CUMHURBAŞKANI’NDA

CHP’li Akay, “Şu anda Merkez Bankası’nın yönetim komitesinde 1 başkan, 4 başkan yardımcısı var. Şimdi 2 başkan yardımcısı göreve devam ediyor. Önümüzdeki dönemde, örneğin Sayın Cevdet Akçay’ın görev süresi doluyor, uzatılacak mı? Başka başkan yardımcıları atanacak mı?” diye sordu. Karahan ise, “Buradaki atama Sayın Cumhurbaşkanımızın yetkisindedir” demekle yetindi.

‘KAÇACAK DEĞİLİZ’

Enflasyon konusunda sebepten bağımsız olarak sorumlu kurumun kendileri olduğunu belirten Karahan, “Sebebi kontrolümüz dışında olduğu durumunda dahi sorumluluk bizde. Yani zirai don oldu, kuraklık oldu, işte okula dönüş etkisi bunlar bahaneler değil, böyle oldu diye sorumluluktan kaçacak değiliz” açıklamasını yaptı. Enflasyonla mücadeleyi maratona benzeten Karahan, “Maraton koşarken hızınızda yol koşullarına göre farklılıkları olabilir. Dezenflasyon sürecinde de çeşitli sebeplerle bazen hızlandığımız gibi bazen de yavaşlayabiliriz” diye konuştu.

YASTIK ALTINDA 400-500 MİLYAR DOLAR

Karahan, Hollanda’da yaptığı ve çok tartışılan “yastı altı altınlarla” ilgili sözlerine de açıklık getirdi. Karahan, “Yastık altı toplam stokunun -birçok raporda var, bizim hesabımız da değil- 400-500 milyar dolar arasında olduğu tahmin ediliyor; ama bunu hiçbir şekilde ben enflasyonun sebebi olarak söylemedim. Tekrar ediyorum: Katıldığım toplantıda doların değişen rolüne vurgu yaptım, bunun sebep olduğu çalkantının altın fiyatlarında bir artışa yol açtığını söyledim” dedi.

KKM’NİN MALİYETİ

Kur Korumalı Mevduatlarla (KKM) ilgili 2023 yılında 833 milyar lira, 2024 yılında 240 milyar lira ödeme yapıldığını belirten Karahan, “Bildiğiniz gibi bu sene zaten bakiye çok daha düşük bir seviyeye geldi ve mart ayındaki hareketlilik olmasa belki de bir maliyeti olmayacaktı, o hareket sebebiyle bir miktar ödeme olması söz konusu. İlk dokuz aya baktığımızda KKM ödemeleri şu anda 43 milyar lira bu sene içinde ama tabii, bunlar kesinleşen rakamlar değil” değerlendirmesini yaptı.

REZERVE ALTIN DOPİNGİ

Karahan, rezervlerdeki altın etkisi konusunda da, şunları söyledi:

“Son on sekiz aylık döneme bakacağım çünkü rezervlerimizin güçlü artış gösterdiği dönem bu dönem. Burada, baktığımızda, brüt rezervlerimizde yaşadığımız artış 60 milyar dolar. Bu artışın 39 milyar doları -yani 40 diyelim- üçte 2’si altın fiyat değişim etkisinden kaynaklanıyor, dolayısıyla ciddi bir kısmı. SWAP hariç net rezervlerimizdeki iyileşme bu dönemde 122 milyar dolar ve bu artışın ne kadarı altın etkisi, altın fiyat etkisi diye baktığımızda 29 milyar dolar olduğunu görüyoruz yani üçte 1’inden daha az kısmı net rezervlerdeki iyileşmenin altın fiyat etkisinden kaynaklanıyor.”

‘TAHSİL EDEMEDİK’ İTİRAFI

Karahan, Irak’taki baraja senetler karşılığı kullandırılan kredilerle ilgili bir soru üzerine de, alacakların Körfez Savaşları döneminde Irak’ta yaşanan savaşları takip eden süreçte yaşanan gelişmeler sonucu henüz tahsil edilemediğini, Irak tarafıyla görüşmelerin devam ettiğini söyledi.