11 Ekim Dünya Kız Çocukları Günü: Eşitsizlik sürüyor, eğitim tehdit altında
11 Ekim Dünya Kız Çocukları Günü, kız çocuklarının karşılaştığı zorluklara dikkat çekmek ve onların haklarını savunmak için küresel bir farkındalık günü olarak Birleşmiş Milletler tarafından 2012 yılında alınan kararla kutlanmaya başlandı. Türkiye’de de kız çocukları istismar ve eşitsizlikle karşı karşıya.
Çocuk İzlem Merkezleri (ÇİM) verilerine göre, istismar mağdurlarının yüzde 85’nin kız çocukları olduğu ortaya çıktı. Kız çocukları eğitim konusunda da eşitsizlik yaşarken Milli Eğitim Bakanlığı’nın zorunlu lise eğitim süresini azaltacağı gündeme geldi. Uzmanlar böyle bir durumda erken yaşta zorla evliliklerin artacağına vurgu yaptı. Cumhuriyet konuya ilişkin, Derin Yoksulluk Ağı Araştırma ve Savunu Koordinatörü Dr. Önder Uçar ve avukat Çağla Gül Bulut ile konuştu.
ERKEN EVLİLİĞİ HIZLANDIRIR
“Eğitim süresini kısaltmak, yoksul hanelerde kız çocukları için ‘erken çıkış’ı meşrulaştırır” diyen Uçar, “Okuldan kopuşu, erken evliliği ve güvencesiz/erken yaşta çalışmayı hızlandırır. Zaten 15-24 yaşında evlenmiş genç kadınların yüzde 27’si çocuk yaşta evlendirilmiş durumda. Muş’ta 16 ve 17 yaşındaki her üç kızdan biri, Siirt, Bitlis ve Ağrı’da 17 yaşındaki her üç kızdan biri eğitim dışında (ERG). Böyle bir adım, kızlar aleyhine gelir, sağlık ve fırsatlar açısından kalıcı bir dezavantaj üretir ve yoksulluğun kuşaktan kuşağa aktarımını derinleştirir” dedi.
Uçar sözlerini şu şekilde sürdürdü: “Kız çocuklarının geleceğini güvenceye almak için önce mevcut zorunlu eğitim süresini koruyup devamsızlığı erken tespit edebilecek okul temelli sosyal hizmeti güçlendirmek gerekiyor. Erken evlilik ve çocuk işçiliği ile etkin mücadele için sahada gerçek denetim ve caydırıcı yaptırımlar yine çok önemli. Ailelere düzenli gelir güvencesi ve bakım hizmetlerinin (kreş, etüt) yaygınlaştırılması, kızların ev içi bakım yükü nedeniyle okuldan kopmasını önleyici bir etkiye sahip olacaktır.”
AYNI DÜZEYDE HAKLARINA ERİŞEMİYORLAR
Avukat Bulut ise, “Kız çocukları, sırf cinsiyetlerinden dolayı çocuk haklarına aynı düzeyde erişememektedir. Hâlâ birçok evde kız ve erkek çocuk arasında ayrım yapılmakta; kız çocukları ev işlerinde annelerine yardım eden, çocukluklarını yaşayamayan, okumasına gerek duyulmayan, erken yaşta evlendirilen ve birey olarak görülmeyen kişiler olarak yetiştirilmektedir” dedi. İstismarların arttığına vurgu yapan Bulut, “Son zamanlarda art arda gelen kız çocuklarının ölüm ve istismar haberleri hepimizi derinden etkilemiştir. Bugün, 11 Ekim Dünya Kız Çocukları Günü, her birimize kız çocuklarının karşılaştığı zorlukların ele alınması, güçlendirilmesi ve insan haklarının tam anlamıyla sağlanması için bir çağrı olmalıdır” ifadelerini kullandı.
EN BÜYÜK YATIRIM EĞİTİM
Avukatlar Vakfı Başkan Yardımcısı Av. Nazan Moroğlu, 11 Ekim Dünya Kız Çocukları Günü’ne ilişkin yaptığı açıklamada, “Kız çocuklarını güçlendirmek için yapılacak en büyük yatırım eğitimdir. Laik, bilimsel ve kesintisiz eğitimden geri bırakılan kız çocukları, kendi geleceğini kendi kararıyla kuramamaktadır.
İstanbul Sözleşmesi’nden hukuksuz bir şekilde çıkılmasından; 6284 sayılı Yasanın uygulanmamasından ve çocukları cinsel istismardan koruyan Lanzoretto Sözleşmesini hedef gösteren karanlık zihniyetten cesaret alarak çocukları acımasızca katledenlere karşı kararlılıkla mücadele edilmelidir. Ülkemizde ve dünyada 11 Ekim henüz bir kutlama günü değil; kız çocuklarının sorunlarını ve çözüm yollarını bir kez daha gündeme getirme günüdür” dedi.
Kız çocuklarının özgün ihtiyaçlarını gözeterek, güçlenmelerini destekleyen programlar yürüten Suna’nın Kızları’nın kurucusu İpek Kıraç, 11 Ekim Dünya Kız Çocukları Günü dolayısıyla bir açıklama yaptı. Kız çocuklarının yaşamlarının her alanında hem cinsiyet hem de yaş temelli engellerle karşı karşıya kaldığını vurgulayan Kıraç, “Kız çocuklar çözümlerin konuşulduğu masalarda olmadıklarında bizler ihtiyaçlarına ne kadar cevap verebiliyoruz?” diyerek karar süreçlerinde kız çocuklarının sesinin duyulmasının önemine dikkat çekti.
Kıraç, “Kız çocuklarının hayal ettiklerini yapabilme özgürlüğüne sahip oldukları bir dünyanın hepimiz için daha barışçıl, eşitlikçi ve kapsayıcı olacağına inanıyoruz” diye konuştu.
SABANCI VAKFI’NDAN KIZ ÇOCUKLARI İÇİN DAYANIŞMA PROJESİ
Sabancı Vakfı, 11 Ekim Dünya Kız Çocukları Günü’nde, kız çocuklarının eğitime devamı ve güçlenmesini destekleyen önemli bir projeyi yaşama geçiriyor. Eğitim Reformu Girişimi’nin (ERG) 2024-2025 örgün eğitim istatistiklerine ve çağ nüfusu verilerine dayanarak yaptığı hesaplamaya göre, Türkiye’de zorunlu eğitim çağındaki 270 bin kız çocuğu okula devam edemiyor. Bu da tam 13 bin 500 sınıf dolusu kız çocuğunun eğitimde olmadığı anlamına geliyor.
Vakıf, son 20 yılda, bugünkü değeriyle 650 milyon TL’nin üzerinde hibe desteği sağladı. Bu yıl da alanda çalışan 6 farklı sivil toplum kuruluşunu 15 milyon TL tutarındaki hibe ile destekleyen Sabancı Vakfı, kız çocuklarının eğitime devamı ve güçlenmesi için güçlü bir dayanışma başlattığını ifade ediyor.
