Türk askeri Gazze vazife gücünde yer alacak mı?
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Başkan Donald Trump’ın barış planının kıymetli bir ayağı olan uluslararası ‘Gazze güvenlik gücü’ için ‘çok sayıda ülkenin katılmaya istekli olduğunu’ açıkladı. Rubio, bu gücün oluşumunda, ‘İsrail’in onayının belirleyici olacağını’ vurguladı.
Rubio, ateşkes mutabakatı kapsamında Gazze’de oluşturulacak milletlerarası gücün, İsrail’in kendini ‘rahat hissettiği’ ülkelerden oluşması gerektiğini söyledi.
Bu açıklama, Türkiye’nin beklenen iştirakine ait tartışmaların akabinde geldi.
İsrail’in, ‘Ankara’nın vazife gücüne dahil olmasına veto koyduğu’ öne sürülüyor.
Rubio Cuma günü yaptığı açıklamada, Gazze’nin gelecekteki idaresinin İsrail ve ortak ülkeler ortasında müzakere edilmesi gerektiğini, lakin Hamas’ın bu yapıda yer alamayacağını ve ‘tamamen silahsızlandırılacağını’ vurguladı.
ABD’li Bakan, Filistin Yönetimi’nin olası rolünün ise şimdi netleşmediğini belirtti.
İsrail’e yaptığı ziyarette konuşan Rubio, Uluslararası İstikrar Gücü (ISF) oluşturulmasına yönelik görüşmelerin sürdüğünü ve bu gücün ‘mümkün olan en kısa müddette devreye gireceğini’ söyledi.
Ancak, Hamas ile bir uzlaşma olmadan bu türlü bir gücün nasıl konuşlandırılabileceğinin meçhul olduğunu da kelamlarına ekledi.
WASHINGTON’DAN NETANYAHU’YA BASKI
Öte yandan, son günlerde Washington ile Tel Aviv ortasındaki gerginliğin arttığı bildiriliyor.
Haaretz gazetesi, ABD’li yetkililerin İsrail’den ‘ateşkesi tehlikeye atabilecek sürpriz adımlardan kaçınmasını’ talep ettiğini yazdı.
Ayrıca İsrail’in Gazze’ye yönelik muhtemel yeni akınlarında ABD’ye evvelden bilgi verilmesi talep edildi.
Haberde, “ABD’nin fiilen kimi güvenlik yetkilerini İsrail’den devraldığı” tabirine yer verildi.
Netanyahu ise bu tezleri reddederek, “ABD ile bağımız bir iştiraktir, emir-komuta bağı değildir” açıklamasında bulundu.
İsrail, memleketler arası izolasyonun arttığı bir devirde, müttefiki ABD’nin baskısıyla karşı karşıya.
Bu durum, Netanyahu’nun Gazze savaşını iç siyasette bir zafer olarak sunma stratejisini tehlikeye atabilir.
İSRAİL BASINI: “TÜRK ASKERİ KIRMIZI ÇİZGİ”
Uzmanlara nazaran Washington’un Gazze’de kurmayı planladığı memleketler arası güvenlik gücü, bölgede istikrardan çok ‘denetim amaçlı’ bir yapı imajı veriyor. İsrail’in, Türkiye’nin iştirakine sıcak bakmaması ise, ‘Ankara’nın bölgesel nüfuzunu sınırlandırma’ stratejisinin bir kesimi.
İsrail basınına nazaran Netanyahu, Türk askeri birliklerinin Gazze Şeridi‘ne girişine şiddetle karşı çıkıyor ve bu hususun bir tıp ‘kırmızı çizgi’ teşkil ettiğini belirtiyor. Bu tavır, sadece Türk askeri değil, birebir vakitte ‘Türk şirketlerinin, Gazze’nin yine inşasında yer almasına yönelik çekinceleri’ de içeriyor.
Öte yandan, Washington ile Ankara arasındaki diplomatik hareket alanı epeyce daralmış görünüyor. ABD Lider Yardımcısı JD Vance‘in bir gün evvel, ‘Türkiye’nin yapan bir rol oynayabileceğini’ söylemesine karşın, Netanyahu’nun tavrı, Washington’un Ankara’ya yönelik yaklaşımıyla çelişiyor.
Trump idaresinin Gazze planı, ‘İsrail’in güvenliğini garantiye almayı merkeze alan’ bir bölgesel mimari kurmayı hedefliyor. Türkiye’nin bu çerçevedeki pozisyonu ise belirsizliklerle dolu. Türkiye ile İsrail ortasında son periyotta artan diplomatik tansiyon bu tabloyu daha karmaşık hale getiriyor.
Tel Aviv idaresi, Türkiye’nin Filistin sıkıntısında artan görünürlüğünü ‘siyasi baskı’ olarak kıymetlendiriyor. Ankara ise İsrail’in askeri operasyonlarını ‘uluslararası hukuk ihlali’ olarak nitelendiriyor ve cezalandırılmasını talep ediyor.
Son analizde, Türkiye’nin Gazze güvenlik gücünden dışlanması, bölgesel tesirini sonlandırırken; başta Mısır olmak üzere Arap ülkeleri, sahnede daha görünür olabilmek için ağır uğraş sarf ediyor.
