Uzmanından kritik ihtar: ‘Pişen yemeğin dumanı bile KOAH nedeni’
KOAH, hava yollarının daralması sonucu nefes alıp vermeyi zorlaştıran, ilerleyici bir akciğer hastalığıdır.
Hastalık önlenebilir ve tedavi edilebilir olmasına karşın, dünyada değerli bir vefat sebepleri ortasında yer aldığını belirten Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Karadağ, “Nefes darlığı, kronik öksürük yahut balgam üretimi, tekrarlayan alt teneffüs yolu enfeksiyonları hikayesi yahut tütün, yemek pişirme yakıtları yahut mesleksel tehlikeler üzere risk faktörlerine maruz kalma hikayesi olan rastgele bir hastada KOAH teşhisinde düşünülmelidir. Bu şahıslar göğüs hastalıkları uzmanına başvurup Teneffüs İşlev Testi yaptırmalıdır. Kasım ayının 3. Çarşamba günü Dünya KOAH Günü olarak kutlanmaktadır. Bu yıl 19 Kasım’da kutlanan 2025 Dünya KOAH Günü’nün teması ‘Nefes Darlığınız varsa, KOAH’ı Düşünün’dür. Bu yılki tema, KOAH’ın dünya çapında üçüncü önde gelen vefat sebebi nedeni olmasına karşın sıklıkla gerçek teşhis edilmediğini vurgulamayı amaçlamaktadır. KOAH yaygın, önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır, lakin yaygın yetersiz ve yanlış teşhis, hastaların tedavi görmemesine yahut yanlış tedavi almasına yol açmaktadır. KOAH’ın erken teşhisi halk sıhhati üzerinde çok kıymetli tesirlere sahip olabilir” dedi.
“40 YAŞ ÜZERİ HER 5 ŞAHISTAN 1’İ KOAH HASTASI”
Erken teşhis ve tedavi, belirtileri, akciğer işlevlerinde ve hayat kalitesinde güzelleşmeler de dahil olmak üzere daha düzgün klinik düzelmeler ile sonuçlandığını belirten Karadağ, “KOAH dünyada 50 milyon insanı etkilemektedir. 40 yaş üstü her 5 yetişkinden 1’inde bu hastalık bulunmaktadır. Bu kadar yaygın bir hastalık olmasına rağmen, toplum KOAH konusunda kâfi bilgiye sahip değildir. “Solunum İşlev Testi” ile kişinin KOAH olup olmadığı basitçe belirlenip, tedavisi başlanabilir. KOAH gelişimi için en büyük risk faktörü tütün dumanı maruziyetidir. Sigaranın yanı sıra nargile, puro üzere tütün eseri kullanımı, ziyanlı toz, gaz ve hava kirliliği de akciğerlerde KOAH oluşumuna neden oluyor. Çocukluk çağında geçirilen hastalıklar, düşük sosyoekonomik seviye yahut “biyomas” ismi verilen odun, tezek gibisi yakıtların dumanına maruziyet de öbür risk faktörleridir. Sigara dumanındaki ziyanlı unsurlar akciğerlerdeki hava yollarını tahrip eder, şişirir, tıkar ve elastikiyetini kaybettirir. Bu durum da nefes almayı zorlaştıran KOAH hastalığına yol açar. KOAH tanısı konulduğunda yapılması gereken en kıymetli şey, hastalığın ilerlemesini durdurmak için derhal sigarayı bırakmaktır. Sigarayı bırakmak, hem KOAH’ın berbatlaşmasını önler hem de genel sıhhat durumunu iyileştirir” diye konuştu.
“SOLUNUM İŞLEV TESTİ KOLAY LAKİN BAŞARILIDIR”
Solunum İşlev Testi herkesin yaş, uzunluk, kilo, cinsiyet üzere özelliklerine nazaran, soluması gereken havayı soluyup soluyamadığını ölçen, kolay lakin çok kıymetli bir test olduğunu belirten Karadağ, “Kişinin alıp verdiği nefesin ölçüsünü ve suratını ölçmektedir. Kişinin alması gerektiği kadar nefesi alamaması yani nefes darlığı olması en erken olarak teneffüs işlev testi ile belirlenebilir. Bu ölçüm yapılamadığı için dünyada KOAH’lı hastaların lakin yüzde 25-50’si teşhis alabilmektedir. Akciğer işlevinin ölçülmesi, KOAH dahil olmak üzere birden fazla akciğer hastalığının erken teşhisi ve süratli tedavisi için harekete geçmeyi sağlayabileceği için değerlidir. KOAH’ın erken teşhisi, hastalığa bağlı gelişebilecek meseleleri ve mevt oranını azaltabilir. Teşhis ise kolay bir “Solunum Fonsiyon Testi” ile konulabilir. Bu nedenle 40 yaş üstü, sigara içmiş ya da içmekte olan yahut meslek icabı ya da çevresel ortam gereği tozlu ortamlarda bulunan bireyler öksürük, balgam ve nefes darlığı yakınmalarından birine sahip şahısların bir göğüs hastalıkları tabibine başvurup “solunum işlev testi” sürecini yaptırmasını öneriyorum” dedi.
“GÜNDE 3-5 TANE SİGARADAN BİR ŞEY OLMAZ DEMEYİN”
Karadağ, son olarak sigara içen bireylere seslendi;
“Günde 3-5 tane sigara içen bireylerde bile KOAH başlamış olabilir. 20-25 yaşında sigaraya başlayan bireylerin 40 yaşından sonra KOAH hastası olduğunu biliyoruz. Artık erken KOAH diye bir şey var. çocukluk çağında sigaraya başlayanlar, 25 yaşlarında bile KOAH hastalığı ile tanışabiliyor. Solumun işlev testi ile KOAH olup olmadığınızı öğrenebilirsiniz. Öncesinden gereken önlemler, bireylerin ömür uzunluğu hastanelerde geçireceği vakti, kullanacağı ilaçları önlemiş oluyoruz. Konutta pişen yemeğin dumanından, sigara içmeyen bireylerde bile KOAH olma durumu var. Günde 3-5 sigara KOAH olma riski çok yüksektir.”
