TEDMEM’den 24 Kasım raporu: ‘Öğretmen yetiştirme sistemi yeniden yapılandırılmalı’
Türk Eğitim Derneği’nin düşünce kuruluşu TEDMEM tarafından hazırlanan rapora göre Türkiye, diplomalı öğretmeni yeniden yetiştiren tek ülke. Öğretmen yetiştirme modelinin temel varsayımlardan başlanarak yeniden yapılandırılması gerektiği vurgulanan raporda, “Arz- talep dengesizliği çözülmeden sistem sürdürülebilir değil” dendi. Rapor, Türkiye’nin öğretmen yetiştirme, istihdam ve kariyer politikası, Güney Kore, İngiltere, Kanada, Finlandiya, Japonya, Estonya, Polonya, Almanya ve Fransa ile karşılaştırılarak hazırlandı.
Uluslararası karşılaştırmalardan öne çıkan bazı veriler şöyle:
- Finlandiya ve Estonya gibi ülkeler öğretmen yetiştirme programlarını sınırlı sayıda üniversitede yürüterek nitelik odaklı bir seçim sistemi yürütüyor.
- İngiltere, Japonya ve Almanya çok aşamalı sınavlar ve performans değerlendirmeleri ile mesleğe girişte güçlü bir eleme mekanizması uyguluyor.
- Güney Kore hem programa giriş hem mesleğe geçişte titiz ve çoklu değerlendirme süreçleriyle öncü bir model sunuyor.
- Türkiye’de uzun yıllardır öğretmen ihtiyacından bağımsız geniş bir aday havuzu oluşturulmuştur.
- Eğitim fakültelerinde 184 bin 584 öğrenci öğrenim görüyor her yıl yaklaşık 40 bin aday mezun oluyor. Buna karşılık, önümüzdeki dönemde yıllık atama sayısının 6-8 bin düzeyinde kalacağı belirtiliyor. Ayrıca, her yıl binlerce kişiye pedagojik formasyon eğitimi verilmesi, zaten geniş olan aday havuzunu daha da büyütüyor. Nitelikli öğretmen yetiştirmek yerine çok sayıda öğretmen adayı yetiştirmek üzerine kurgulanan süreç sürdürülebilirliğini yitirmiştir.
Atanma umudu zayıflayan öğretmen adaylarının niteliklerini geliştirmesine, ekonomik ve sosyal hayata daha güçlü biçimde katılmasına ve başka alanlarda sürdürülebilir bir istihdam edinebilmelerine imkân tanıyan beceri kazandırma ve yetkinlik geliştirme programının tasarlanması gerektiğine dikkat çekilen raporda, “Uluslararası karşılaştırmalar, yalnızca Türkiye’de, öğretmen adaylarının meslek diplomalarına sahip olmalarına rağmen, ikinci kez öğretmen yetiştirme sürecine katılmak durumunda kaldığını göstermektedir. Çoğu ülkede öğretmenlik diplomasını alan adaylar istihdam edildikten sonra doğrudan aday öğretmenlik sürecine başlarken Türkiye’de eğitim fakültesi mezunları da Milli Eğitim Akademisi bünyesinde yeni bir hazırlık eğitimine alınmaktadır” vurgusu yapıldı.
