ABD Kongresi’nde Türkiye’yi hedef alan girişim
ABD Temsilciler Meclisi Silahlı Hizmetler Komitesi’nde, yıllık savunma bütçesi olan Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası’na (NDAA) Türkiye’yi doğrudan hedef alan iki önemli değişiklik önerildi.
New York’tan Demokrat Dan Goldman ve New Jersey’den Demokrat Josh Gottheimer tarafından sunulan bu değişiklikler, Türkiye’nin bölgesel politikalarının, ABD güvenlik çıkarları, NATO’nun istikrarı ve Yunanistan, Güney Kıbrıs, İsrail gibi bölge ülkelerine etkisi konusunda kaygılar öne sürüyor.
Bu sürecin arkasında, Amerikan Helenik Enstitüsü (AHI) ve Yunan-Amerikan Liderlik Konseyi (HALC) gibi Yunan kökenli Amerikan kuruluşlarının yoğun lobi faaliyetleri bulunuyor. Ayrıca ABD’li temsilciler Goldman ve Gottheimer’ın Yahudi lobi kuruluşlarıyla sıkı ilişkileri bulunuyor. Greekreporter.com’un haberine göre, söz konusu lobiler, ABD’nin Doğu Akdeniz politikalarını etkilemek için uzun süredir çalışmalar yürütüyor.
Dan Goldman
NDAA’NIN ÖNEMİ
NDAA, ABD Kongresi’nin her yıl kabul ettiği en kritik yasalar arasında yer alıyor. Savunma harcamalarına onay vermenin ötesinde, askeri operasyonlardan silah alımlarına, personel yönetiminden ulusal güvenlik programlarına kadar geniş bir çerçevede politika belirliyor.
Yunan basınına göre, genelde dış politika düzenlemeleri de bu yasaya eklenmeye çalışılıyor, ancak bu yıl komite yönetimi, yalnızca ‘savunma ve güvenlikle doğrudan bağlantılı düzenlemelerin metinde yer almasına izin verileceğini’ açıkladı. Türkiye ile ilgili değişikliklerin güvenlik boyutu öne çıktığı için, NDAA kapsamına girmesi olası görünüyor.
PENTAGON’DAN RAPOR TALEBİ
ABD Kongresindeki Yahudi temsilcilerin oluşturduğu Kongre Yahudi Grubu‘nun üyelerinden biri olan Temsilci Dan Goldman, Yunan lobi kuruluşu AHI ile birlikte çalışarak Pentagon’un, ‘Kıbrıs’ın kuzeyindeki Türk askeri varlığından kaynaklanan güvenlik tehditlerini değerlendiren’ kapsamlı bir rapor hazırlamasını talep eden bir değişiklik sundu.
Tasarıya göre, yasanın kabul edilmesi halinde, sonraki 180 gün içinde ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), İç Güvenlik Bakanlığı ve Ulusal İstihbarat Direktörlüğü ile işbirliği içinde Kongre’ye ayrıntılı bir rapor sunacak.
Raporda şu başlıkların yer alması isteniyor:
- ABD ve müttefiklerine yönelik güvenlik riskleri (İsrail, İngiltere, Yunanistan ve Güney Kıbrıs dahil)
- Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti‘ndeki (KKTC) Hamas, Hizbullah ve İran Devrim Muhafızları gibi grupların iddia edilen faaliyetleri
- Güney Kıbrıs’ta veya İngiltere’ye ait Akrotiri ve Dikelya üslerinde geçmişte yaşanan terör saldırıları
- ABD personeli ve üslerine yönelik tehditler
- Türkiye’nin terörizme destek olup olmadığı (lojistik, finansal veya doğrudan işbirliği yoluyla)
- ABD yapımı silahların KKTC’de veya terör faaliyetlerinde kullanılıp kullanılmadığı
ABD merkezli, Yunan lobisinin yayın organı Greek Reporter‘da yer alan habere göre, söz konusu raporun kamuya açık biçimde sunulması zorunlu olacak.
TÜRKİYE’YE SİLAH SATIŞINA KISITLAMA
ABD’deki Yahudi lobisinin çatı kuruluşu Amerikan İsrail Kamu İşleri Komitesi (AIPAC) ile yıllara dayanan sıkı ilişkileri bulunan Temsilci Josh Gottheimer tarafından sunulan ikinci değişiklik, ‘ABD’nin Türkiye’ye silah ve savunma hizmeti transferini koşullara bağlamayı’ amaçlıyor.
Josh Gottheimer
Bu düzenlemenin kabul edilmesi halinde Türkiye’ye, aşağıdaki hususları somut bir biçimde garanti edene dek hiçbir silah satışı yapılmayacak.
- Yunanistan ve Güney Kıbrıs’ın sözde egemenlik ihlallerine son vermek
- Terör örgütlerine iddia edilen desteği kesmek
- ABD’nin düşmanlarıyla (ör. Rusya – S-400 alımı) savunma işbirliği yapmamak
- ABD silahlarını KKTC sahasında kullanmamak
- Mevcut ABD silah stoklarını tam olarak raporlamak, ve
- Bölgede görev yapan Amerikan personeline yönelik tehditleri bertaraf etmek
Düzenlemenin kabul edilmesi halinde, silah satışına yönelik bu kısıtlama 5 yıl boyunca yürürlükte kalacak. Ancak ABD Başkanı, Türkiye’nin iddia edilen ihlalleri sona erdirdiğini belgelerse kaldırılabilecek.
Yunan basınına göre ise şayet NDAA’daki bu değişiklikler kabul edilirse, ABD-Türkiye savunma ilişkilerinde yeni bir döneme girilecek ve Washington, artık Ankara’ya ‘koşulsuz destek’ vermeyecek.
SÜREÇ NASIL İLERLEYECEK?
Goldman ve Gottheimer tarafından sunulan bu değişiklikler şu aşamada yalnızca öneri (amendment) niteliğinde. Yani henüz yasalaşmadı. ABD’de NDAA süreci şöyle ilerliyor:
– Önce önerilen değişiklikler Temsilciler Meclisi Silahlı Hizmetler Komitesi tarafından tartışılıp oylanıyor.
– Komiteden geçerse, NDAA’nın Senato versiyonuna ekleniyor.
– Ardından tasarı, Temsilciler Meclisi Genel Kurulu’nda tümüyle oylanıyor.
– Senato da kendi NDAA versiyonunu hazırlıyor ve orada da değişiklikler yapılabiliyor.
– Daha sonra iki kanat arasında, ‘konferans komitesi’ süreci yaşanıyor ve tek bir nihai metin oluşturuluyor.
– Son aşamada hem Temsilciler Meclisi hem de Senato onay veriyor, ardından tasarı Başkan’ın imzasına sunuluyor.
Dolayısıyla Türkiye’yi hedef alan bu maddeler henüz bağlayıcı değil; ancak NDAA çok büyük ve her yıl mutlaka çıkarılan bir yasa olduğu için, içine giren hükümler genellikle yasalaşma ihtimali yüksek düzenlemeler olarak görülüyor.
