Anayasa Mahkemesi’nden kritik karar: Beyaz yakalı çalışanlar o haktan yararlanacak!

Anayasa Mahkemesi (AYM), bir iş yerinde muhasebe şefi olarak çalışan H.Ş’nin “beyaz yakalı” olduğu gerekçesiyle toplu iş mukavelesinden (TİS) yararlandırılmamasını sendika hakkının ihlali saydı. Mahkeme, müracaatçıya 34 bin lira manevi tazminat ödenmesine karar verdi.

BAŞVURU VE MAHKEME SÜRECİ

Rize’deki bir iş yerinde çalışan H.Ş, madencilik ve taş ocakları kolunda faaliyet gösteren bir sendika üyesi olarak TİS’ten yararlanamadığı gerekçesiyle dava açtı. Birinci mahkeme başvuruyu reddetti, karar katılaştı. Bunun üzerine H.Ş, hak ihlali teziyle AYM’ye başvurdu.

KARARIN GEREKÇESİ

AYM, Anayasa’nın 51. hususuyla teminat altına alınan sendika hakkının ve 53. unsuruyla düzenlenen TİS hakkının ihlal edildiğine hükmetti. Kararda, TİS hakkının tüm emekçiler için toplu ve eşit halde kullanılabileceği, kısmen ya da büsbütün kapsam dışı bırakılmanın anayasaya muhalif olduğu vurgulandı.

AYM’nin münasebetinde şu tabirler yer aldı:

Başvurucunun beyaz yakalı çalışan olarak TİS kapsamı dışında tutulduğu anlaşılmıştır lakin anayasal bir hak olan TİS’ten yararlanma hakkından müracaatçının yoksun bırakılmasının anılan Anayasa ve kanun kararları karşısında ne biçimde hukuka uygun olduğu mahkemelerce izah edilememiştir. Müracaatçının mukaveleden kapsam dışı bırakılmasının patron vekili olarak vazife yaptığı ya da patron ismine TİS görüşmelerine katıldığı formunda yapılacak tespitlere dayanması gerektiği açıktır. Sonuçta müracaatçı, kapsam dışı işçi olarak nitelendirilerek TİS’ten yararlandırılmamıştır. Buna rağmen mahkemelerce ilgili ve kâfi bir münasebet ortaya konulmaması sendika hakkının gerektirdiği tesirli yargısal inceleme bağlamında devletin olumlu yükümlülükleriyle bağdaşmamaktadır.

KARAR SONUCU VE YİNE YARGILAMA

AYM, müracaatçının beyaz yakalı olması nedeniyle TİS kapsamı dışında bırakılmasının gerekçesiz olduğunu belirtti. Mahkeme, ihlal kararının ilgili mahkemeye gönderilerek yine yargılama yapılmasına karar verdi.