İlk defa bir AB ülkesi İstanbul Sözleşmesi’nden çekiliyor
Letonya Parlamentosu, milletlerarası kamuoyunda “İstanbul Sözleşmesi” olarak bilinen “Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Uğraşa Ait Avrupa Kurulu Sözleşmesi”nden çekilme kararı aldı.
Letonya’nın kamu yayıncısı LSM’nin haberine nazaran, parlamentoda geçen hafta yapılan birinci oylamanın akabinde ülkenin “İstanbul Sözleşmesi”nden ayrılmasıyla ilgili ikinci oylama gerçekleştirildi.
13 saatten uzun süren tartışmanın akabinde milletlerarası kontrattan çekilme kararı, 100 sandalyeli parlamentoda 56 “evet”, 32 “hayır” ve 2 “çekimser” oyla kabul edildi.
CUMHURBAŞKANI ONAYI GEREKİYOR
Sözleşmeden çıkma kararının yürürlüğe girebilmesi için Letonya Cumhurbaşkanı Edgars Rinkevics’in 10 gün içinde onay vermesi gerekiyor.
Cumhurbaşkanı Rinkevics’in çekilme kararını parlamentoya geri gönderme hakkı da bulunuyor fakat şayet parlamento değişiklik yapmadan birebir biçimde maddeyi onaylarsa Rinkevics tekrar itirazda bulunamıyor.
Rinkevics, çekilme kararının parlamentodan geçmesinin akabinde X toplumsal medya platformundan yaptığı paylaşımda, kararı ideolojik yahut siyasi münasebetlere dayanarak değil devlet çıkarları ve hukuksal konular açısından değerlendireceğini söyledi.
Kararın referanduma götürülme ihtimali de bulunuyor lakin kriterler münasebetiyle hayli güç bir ihtimal olarak bedellendiriliyor.
KİTLESEL PROTESTOLAR DÜZENLENDİ
Ayrıca kimi siyasi partiler, çekilme kararını ülkenin Anayasa Mahkemesine taşımayı da pahalandırıyor.
Öte yandan, İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararına karşı Letonya Parlamentosu önünde kitlesel protesto düzenlendi.
Sözleşmeden çekilme yasası, sağcı muhalefet partisi Latvia First (Letonya Birinci Sırada) tarafından gündeme getirildi ve hükümet koalisyonundaki üç partiden birinin dayanağıyla de parlamentoda kabul edildi.
LETONYA’DA MERKEZ SAĞ İKTİDARDA
Letonya’da 2022’de yapılan genel seçimi, iktidardaki merkez sağcı Yeni Birlik Partisi kazanmıştı. Başbakan Krisjanis Karins’in partisi, yüzde 18,9’la en çok oyu alan parti olmuştu.
2011’DE İMZALANMIŞTI
Asıl ismi “Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Uğraşa Dair Avrupa Kurulu Sözleşmesi” olan İstanbul Mukavelesi, 2011’de İstanbul’da düzenlenen Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi’nin 121. toplantısında kabul edilmişti.
Avrupa Birliği, mukaveleyi 13 Haziran 2017’de imzalarken Rusya ve Azerbaycan imzalamayı reddetmiş, Çekya, Slovakya, Litvanya, Macaristan, Ermenistan ve Bulgaristan mukaveleyi imzalamış lakin yürürlüğe koymamıştı.
Türkiye, toplamda 46 imzacısı bulunan mukaveleyi birinci imzalayan ve onaylayan ülkelerden biriydi. Türkiye, kelam konusu muahedeyi imzaladıktan sonra, muahededen çekilen birinci ülke oldu.
