Deniz Berktay ile Kuzeyden Notlar: ‘Trump imparator olsun’
Çünkü sahada üstünlük Ruslarda ve bu şartlarda ateşi otuz günlüğüne keserse bunun Ukrayna ordusunun toparlanmasına imkân vereceğini söylüyor. Böyle olunca da hem savaş hem de müzakereler eşzamanlı yürüyor.
Geride bıraktığımız hafta sonu Ukrayna, Rusya’nın epey kuzeyinde bulunan dört askeri havaalanına dron saldırısı düzenledi. Bu, Ukrayna’nın daha önceki IHA saldırılarından çok farklı. Çünkü önceki saldırılarda Ukrayna İHA’ları, Ukrayna topraklarından ateşleniyor ve yaklaşık 1500 kilometrelik menzilde bulunan hedefler vuruluyordu. Bu seferse bir buçuk yıl süren bir hazırlığın ardından, dron’ların Rusya içine sokularak ateş edildiği bildiriliyor. Bunun Rusya’ya indirdiği askeri darbeden daha önemlisi, meselenin psikolojik boyutu: Ukrayna bu operasyonda Batılı ülkelerden hangisiyle ne oranda yardımlaştı şu anda bilinmiyor fakat bu operasyon Rus istihbaratının ne kadar zayıfladığını, Rusya yönetiminin ülke içini yeterince kontrol edemediğini gözler önüne serdi.
KARADENİZ FORUMU’NDAN ANLAR
Geride bıraktığımız hafta sonu Ukrayna’nın Karadeniz kıyısındaki başlıca liman kenti (ve Ukrayna’nın üçüncü büyük kenti) olan Odessa’daydım. Burası Kiev’den, Ukrayna’nın orta ve batı bölgelerinden farklı olarak Ukraynacadan ziyade Rusça konuşuyor ve eskiden beri burada Rusya sempatizanlığı nispeten güçlüydü. Bir zamanlar Çariçe II. Katerina tarafından sıfırdan kurulmuş olan bu liman şehri, Çarlık Rusya’sında St. Petersburg ve Moskova’dan sonra imparatorluğun üçüncü büyük şehriydi. Şimdi burada, savaştaki sıkıyönetim şartlarından yararlanarak Odessa’da Rus kültürü yerine Ukrayna kültürünü oturtma çabaları sürüyor. Ne kadar başarılı olunduğunu savaştan sonra anlayabileceğiz.
Odessa’nın çarlık zamanında yapılmış ihtişamlı opera binası, Batılı sivil toplum kuruluşlarının desteklediği bir foruma ev sahipliği yaptı. Genellikle ABD’deki Demokratlar’ın çizgisine yakın olanların toplandığı bu etkinlikte İngilizler ve ABD’li Demokratlar, “Rusya’yla müzakere edilmez; Rusya sadece güçten anlar” diyerek muhtemel müzakerelere mesafeli tavırlarını gösterdi. Forumun onur konuğu ise ABD Başkanı Donald Trump’ın ilk başkanlık döneminde onun dışişleri bakanlığını yapan Mike Pompeo idi. Trump’ın şimdiki ekibinden farklı olarak tamamen Rus karşıtı çizgide olan Pompeo her ne kadar Trump tarafından kadro dışı bırakılmış olsa da “Trump başta olsaydı, Rusya Ukrayna’ya saldıramazdı” demeyi ihmal etmedi. En ilginç diyalogsa (bana göre), forumun en sonunda oldu: Pompeo’yla konuşan moderatör, opera binasının üst kat locasını gösterdi ve “Bu gördüğünüz, çarlık döneminde yapılmış olan imparatorluk locası. Putin, Odessa’yı ele geçirip bu locada oturmak istiyordu, başaramadı. Şimdi biz, Trump’ı Odessa’da imparator locasına görmek istiyoruz” diyerek Trump’a “halkın” selamlarını iletti. Trump, opera locasında oturmak uğruna Ukrayna siyasetini değiştirir mi bilmem. Fakat Ukrayna’daki Batı yanlısı çevreler, Rusya’ya karşı duydukları haklı tepkinin karşısında Batılıları babalarının oğlu sanmaktan ve “ne Putin’in ne de Trump’ın imparatorluğu” demeden Ukrayna’nın uluslaşması henüz tamamlanmış olmayacak.
denizberktay@yahoo.com
