Dışarıda inançlı yemek rehberi: Besin zehirlenmesinden korunmanın 7 kıymetli kuralı
Almanya’nın Hamburg kentinden İstanbul’a tatil için gelen dört kişilik bir ailenin “gıda zehirlenmesi” kuşkusuyla hastaneye kaldırılması akabinde üç ve altı yaşındaki çocukları ve ağır bakımda tedavi gören anne Çiğdem Böcek hayatını kaybetti, baba ağır bakımda tedavi altına alındı.
Polis gruplarının çalışmasında, ailenin 9 Kasım’da Almanya’dan İstanbul’a gelerek Fatih’teki otelde konakladığı, 11 Kasım’da Ortaköy’de bulunan seyyar satıcıdan midye ve bir restoranda da yemek yediği belirlenmişti.
GIDA ZEHİRLENMESİ NEDEN OLUR?
Gıda zehirlenmesi, tüketilen yiyecek yahut içeceklerin bakteri, virüs, parazit ya da toksinlerle kirlenmesi sonucu ortaya çıkar.
Gıda zehirlenmesi şu nedenler ile olur;
-Uygun olmayan saklama koşulları
-Bozulmuş yahut son kullanma tarihi geçmiş eserlerin tüketimi
-Çiğ yahut düzgün pişmemiş et, tavuk, balık ürünleri
-Hijyen kurallarına uymadan hazırlanan yiyecekler
-Kirli su kullanımı
-Gıdaların sıcak ortamda uzun mühlet bekletilmesi
GIDA ZEHİRLENMESİNE NEDEN OLAN BAKTERİ VE VİRÜSLER
Gıda kaynaklı hastalıkların büyük bir kısmı mikroorganizmalar nedeniyle gerçekleşiyor. Sağlık Bakanlığı “gıda zehirlenmesi” olarak da bilinen bu hastalıklara neden olan 250’den fazla etken bulunduğunu belirtiyor.
Gıda zehirlenmesine neden olan bakteriler;
Salmonella: Çiğ tavuk, yumurta ve pastörize olmayan süt eserlerinde görülür.
E. coli: Bilhassa uygun pişmemiş kırmızı et ve kirli sudan bulaşır.
Listeria monocytogenes: Peynir, süt eserleri ve hazır paketli besinlerde bulunabilir.
Staphylococcus aureus: Uygunsuz saklanan yiyeceklerde toksin üretebilir.
Campylobacter: Ekseriyetle çiğ tavukta görülür.
Gıda zehirlenmesine neden virüsler;
Norovirüs: Kirli su ve berbat hijyen şartlarında süratle bulaşır.
Hepatit A virüsü: Hijyenik olmayan yiyeceklerde uzun müddet yaşayabilir.
ZEHİRLENME BELİRTİLERİ NE VAKİT ORTAYA ÇIKAR?
E. coli: 6 – 48 saat
Shigella: 12 – 50 saat
Salmonella: 5 – 72 saat
Camplobacter jejuni: 2 – 10 gün
Listeria monocytogenes: 1 – 70 gün
Staphylococcus aureus: 1 – 6 saat
GIDA ZEHİRLENMESİNDEN NASIL KORUNULUR?
Uzmanlar, birkaç kolay adımla besin zehirlenmesi riskinin büyük oranda azaltılabileceğini belirtiyor:
1- HİJYEN KURALLARI
Yemek hazırlamadan evvel ve sonra ellerinizi kesinlikle yıkayın.
Mutfak ekipmanlarını pak tutun.
2- ÇİĞ VE PİŞMİŞ BESİNLERİ FARKLI TUTUN
Çiğ et ile pişmiş yiyecekleri birebir kesme tahtasında hazırlamayın.
3- YİYECEKLERİ UYGUN SICAKLIKTA PİŞİRİN
Et, balık ve tavuk eserlerinin iç sıcaklığının kâfi düzeye ulaştığından emin olun.
4- SOĞUK ZİNCİRİ KORUYUN
Buzdolabında saklanması gereken besinleri uzun mühlet dışarıda bekletmeyin.
Artan yemekleri süratlice soğutup buzdolabına kaldırın.
5. SAĞLAM SU VE BESİN TÜKETİN
Temiz su kullanın.
Sokak satıcılarından alınan eserlerde dikkatli olun.
DIŞARIDA YEMEK YERKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
Dışarıda yemek yerken besin zehirlenmesi riskini azaltmak için kimi yemek tipleri ve pişirme şartları konusunda daha dikkatli olmak gerekir.
Deniz Ürünleri
- Çiğ yahut az pişmiş balık, midye, istiridye üzere deniz eserleri yüksek risk taşır.
- Deniz eserlerinin taze olup olmadığını anlamak için kokusuna, dokusuna ve sunum biçimine dikkat edin.
- Soğuk zincirin korunup korunmadığı kritik ehemmiyet taşır.
Tavuk ve Kırmızı Et
- Az pişmiş tavuk en önemli besin zehirlenmesi nedenlerindendir (Campylobacter ve Salmonella riski).
- Dışarıda bilhassa mangal yahut döner üzere süratli servis edilen etlerde içinin düzgün pişmiş olduğundan emin olun.
Mayonezli ve Süt Eserli Yiyecekler
- Rus salatası, mayonezli salatalar, yoğurtlu mezeler ve sütlü tatlılar sıcak havalarda süratli bozulur.
- Açık büfelerde uzun mühlet dışarıda beklemiş eserlerden uzak durun.
Yumurta İçerikli Ürünler
- Az pişmiş yumurta, tiramisu, krema dolgulu tatlılar üzere pastörize edilmemiş yumurta içeren besinler risk taşır.
- Özellikle pastanelerde kremalı tatlıların tazeliğine dikkat edin.
Sokak Yemekleri
- Sokak satıcılarında saklama şartları her vakit ülkü olmayabilir.
- Et yahut tavuk kullanılan dürüm ve tost üzere eserlerde besinin sıcak servis edilmesine, tezgâhın paklığına ve materyallerin üzerinin kapalı olmasına bakın.
Açık Büfe Ürünleri
- Açık büfeler daima denetim edilmiyorsa besinler oda sıcaklığında uzun mühlet kalabilir.
- Sık sık yenilenen, taze görünen ve sıcak yahut soğuk tutulma şartları uygun olan büfeleri tercih edin.
Çiğ Zerzevat ve Salatalar
- Salata ve sebzelerin âlâ yıkanmamış olma ihtimali vardır.
- Güvenilir restoranlarda taze ve canlı görünümlü salataları tercih edin; solmuş yahut kararmış eserlerden kaçının.
