Dünya’nın yeni bir ‘yarı-uydusu’ var ve tek de değil

Gökbilimciler Dünya’nın yeni bir “yoldaş” kazandığını ortaya çıkardı; 2083 yılına kadar yörüngede olacak ek bir ‘Ay’.

Ancak Güneş’in etrafında dolanan gezegenimizin etrafındaki tek gök cismi bu değil.

2025 PN7 isimli küçük asteroit onlarca yıldır Dünya ile neredeyse senkronize bir biçimde hareket ediyor.

Galler’deki Fifth Star Labs’dan Dr. Jenifer Millard, “Yarı-Aylar değişik zira Ay’ın Dünya’nın yörüngesinde dönmesi üzere gezegenlerin yörüngesinde dönmezler, yalnızca yakınımızdadırlar” diyor.

Göktaşı yaklaşık 20 metre uzunluğunda.

Dr. Millard BBC’ye yaptığı açıklamada “Çok büyük değil – küçük bir ofis binası üzere. Şu anki yörüngesine nazaran hesapladığımızda 60 yıldır var olduğunu ve bir 60 yılı daha olduğunu düşünüyoruz” diyor.

Bu yarı-ay Hawaii’deki Pan-STARRS gözlemevi tarafından keşfedildi.

Gözlemevi, asteroitler ve kuyruklu yıldızlar üzere Dünya’ya Yakın Objeleri (NEO) bulmak için kullanılan teleskoplara konut sahipliği yapıyor.

Dünya’nın şu anda tanımlanmış toplam sekiz yarı uydusu, bilinmeyen sayıda küçük uydusu ve potansiyel olarak iki hayalet uydusu var.

Ancak bunların hiçbiri gezegenimizin tek gerçek uydusu Ay’a rakip olamaz.

YARI-AYLAR

Dünya’dan baktığımız açıdan, Ay üzere gezegenimizin yörüngesinde dönüyor üzere göründükleri yarı uydulara bu isim veriliyor.

Ancak daha yakından bakıldığında, bunların aslında Dünya ile birlikte Güneş’in etrafında dönen asteroitler olduğu ortaya çıkıyor.

Dr. Millard şöyle açıklıyor;

“Güneş’in yörüngesinde dolanırken, uzayda Dünya’ya çok benzeri bir güzergahta hareket ediyorlar. Bize çok yakın durdukları için yörüngemizde dönüyor üzere görünüyorlar. Bazen önümüzden bazen gerimizden gidiyorlar ancak aslında yerçekimsel olarak bağlı değiller ve ortadaki fark da bu.”

Ancak bu asteroitler yörüngelerini takip ederken, Dünya’nın kendisine yanlışsız çeken yerçekiminden de biraz etkilenirler.

Dünya’nın bilinen tüm yarı-ayları süreksiz. Yörüngeleri yalnızca onlarca yıl, ya da bir yüzyıldan fazla sürebilir.

MİNİ AYLAR

Buna karşılık bir küçük ay, sahiden bir gezegenin yörüngesinde dönen bir obje.

Dünya’nın küçük ayları, gezegenimizin yerçekimince süreksiz olarak yakalanan küçük göktaşları. Bunlar güneş sisteminin oluşumundan kalan asteroitler yahut tahminen de uzaydaki öbür enkazlar. Bunların yörüngece kalma mühleti çoklukla bir yılda kısa oluyor.

Çok küçükler ve tespit edilmeleri de sıkıntı. Şimdiye dek dört sefer tespit edildi ve şu ana hiçbiri Dünya’nın yörüngesinde değil.

Son küçük ay Ağustos 2024’te gözlemlenmişti.

2024 PT5 olarak bilinen asteroit yaklaşık 10 metre uzunluğunda ve Dünya’nın Güneş etrafındaki yörüngesine emsal bir yol izleyen bir küme gök taşı olan Arjuna asteroit neslinden geldiği düşünülüyor.Hayalet Aylar

Hayalet aylar, isminden da anlaşılabileceği üzere üç tıp ortasında en gizemli olanı.

Dünya’nın yörüngesini paylaşan, Güneş’in etrafında dönerken Dünya’nın önünde yahut ardında kalan toz bulutları oldukları düşünülüyor. Lakin gerçekte var olup olmadıkları konusunda hâlâ yaygın bir bilimsel görüş birliği yok.

Fakat Dr. Millard bu kavramı inandırıcı buluyor.

“Uzayda çok fazla toz var” diyor.

“Gezegenler ortası toz parçacıkları var. Bu nedenle Dünya’nın yörüngesi etrafındaki güçlü yerçekim alanları tarafından yakalanan bir ölçü toz olması beni şaşırtmaz.”

YARI-AYLAR YA DA KÜÇÜK AYLAR TEHLİKELİ Mİ?

Bilimsel açıdan yakın olmalarına karşın, bu cisimler hiçbir vakit tehlike oluşturacak kadar yaklaşmıyor.

En yakın oldukları anda bile Ay’dan birkaç kat daha uzakta kalıyorlar.

Uzay ölçülerinde yakı bir ara olsa da aslında endişelenecek bir şey yok.

Dr. Millard “Karanlığın içinden çığlık atarak gelmiyorlar” diyor.

“Bize yaklaşıyor olsalardı, bu çok yavaş olurdu, geldiğini görürdük ve bununla başa çıkmak için çokça vaktimiz olurdu.”

HANGİ ÖBÜR GEZEGENLERİN YARI-UYDULARI VAR?

Teleskoplar lakin son yıllarda bu soluk, bulunması sıkıntı asteroitleri tespit edebilecek kadar hassas hale geldi.

Bu ilerlemelerin yanı sıra, bilgi süreç alanındaki gelişmeler de hareketlerinin modellenmesini ve bu gizemli objelerin aslında yarı uydular olduğunun doğrulanmasını mümkün kıldı.

Dr. Millard, “Bulunmaları çok sıkıntı olduğu için çok ender görülüyorlar, bu yüzden olağandışı bir olay değil, lakin tespit edilmeleri çok zor” diyor.

Yarı-aylar şimdiye kadar Jüpiter, Venüs, Satürn, Neptün ve Plüton etrafında gözlemlendi.

Dr. Millard, “Diğer gezegenlerde [veya cisimlerde] olmadından değil. Yalnızca biz onları bulamadık zira Dünya yakınlarında tespit edilmeleri zorsa, güneş sisteminin diğer yerlerinde bulmanın ne kadar güç olduğunu hayal edebilirsiniz” diyor.

“Güneş sistemi hâlâ çok etkin ve dinamik bir yer” diye ekliyor.

“Ölü ya da durağan değil, her şey daima hareket halinde.”