İktidar ekonomi ile övünürken, büyük firmalar işten çıkarmalara başladı! Prof. Hayri Kozanoğlu: ‘İşten çıkarmalar artacak’

Vestel’in 2 bin işçiyi işten çıkarma kararı alması, diğer bazı büyük firmalardan da işten çıkarmaların başlaması, uygulanan ekonomi programını yeniden tartışmaya açtı. İktisatçı Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu, Cumhuriyet’e yaptığı açıklamada, burada çeşitli faktörler olduğuna dikkat çekti. Bunlardan birisinin faizlerin yüksek seyri olduğuna işaret eden Kozanoğlu, 19 Mart sonrasında bunun bir üst kademeye sıçradığını söyledi.

‘FAİZ CİDDİ BİR YÜK’

Kozanoğlu, yüksek faizin zaten ciddi maliyet unsuru olarak işletmeleri etkilediğini, şimdi bir vites daha artması ile birlikte faizlerin ciddi bir yük haline geldiğini vurguladı. Bunun da iki yönlü etkisi olduğuna dikkat çeken Kozanoğlu, “Bir tanesi işletmeler açısından kredi maliyetlerinin yüksekliği. Süre uzadıkça maliyet unsuru olması. İkincisi ise son dönemde işçi çıkartmaların yoğunlaştığı yerler beyaz eşya, elektronik. Bunların da alımı büyük ölçüde taksitli olarak yapılıyor” dedi. Tüketicilerin kredi kullanarak bu alımları yaptığını belirten Kozanoğlu, “Maliyetler arttı. Ücretlerin düşük olması, insanların bu tip ürünleri, beyaz eşyayı yenileme kararını ertelemesi benzeri durumlar yarattı. Emek kesiminin satın alma gücünün daralması bu tip alımları zorlaştırdı. Üçüncü bir faktör de ABD Başkanı Trump’ın başlattığı gümrük vergisi uygulaması başta Çin olmak üzere ABD’ye elektronik eşya benzerleri satan şirketlerin ürünlerini başka pazarlara yönlendirmelerine neden oldu. Bu da iç piyasada üreticilerin rekabet gücünü azaltıyor” ifadelerini kullandı.

3 FAKTÖR

Kozanoğlu, 3 faktörü kısaca şöyle özetledi:

“Bir tanesi işletmelerin faiz maliyetinin yüksek olması. Önümüzdeki dönemde ekomomiyi durgunluğun beklediğinin öngörülmesi. İkincisi bireylerin yüksek faiz ve satın alma gücündeki gerileme nedeniyle taksitli alımlardan, kredi kartı ile yapılan alımlardan geri durması. Üçüncüsü de Çin ve özellikle diğer Asya ülkelerinin ABD’ye satamadıkları ürünleri başka piyasalara yıkma davranışlarının önümüzdeki dönemde satışları olumsuz etkileyeceği sonucuna varılması. Tüm bunlar mevcut hükümetin, mevcut iktidarın emeğe, emeğin haklarını korumaya yönelik refleksleri olmadığı için de rahatlıkla işçi çıkartmaların yaygınlaşmasını getiriyor.”

Kozanoğlu, yaşananların önümüzdeki günlerdeki gelişmelerin “öncülü” olduğunu, işten çıkartmaların artmasının beklendiğini de söyledi.

Kozanoğlu, dün Merkez Bankası’nın enflasyon sunumunun ardından sosyal medyadan, “Diyelim ki yüzde 24 enflasyon beklentisi tuttu. Bu koşullarda yüzde 60 ticari, yüzde 70 tüketici kredisi faizleri daha yaygın şirket ve bireysel iflaslara yol açar. Nitekim son dönem görülen işçi çıkarmalarıyla bu sürecin olumsuz etkileri gözlenmeye başladı” paylaşımını da yaptı.