İran, ulusal para ünitesinden ‘dört sıfır’ atıyor

Devlet medyasının pazar günü bildirdiğine nazaran, İran Meclisi, uzun müddettir üzerinde çalışılan yasa tasarısını, Anayasayı Koruyucular Konseyi’nin itirazlarının giderilmesinin akabinde kabul etti.

“DEĞİŞİM BİR GECEDE OLMAYACAK”

Meclis Ekonomi Komisyonu Başkanı Şemseddin Hüseyin, devlet televizyonuna yaptığı açıklamada şu sözleri kullandı:

Para ünitemiz yeniden riyal olarak kalacak ve değişim bir gecede gerçekleşmeyecek. Merkez Bankası’nın bu dönüşüm için altyapıyı hazırlamak üzere iki yılı var. Akabinde üç yıl sürecek geçiş periyodunda her iki para ünitesi de birlikte kullanılacak.

Hüseyin, yıllardır yüzde 35’in üzerinde seyreden enflasyonun, banknotların fonksiyonunu neredeyse ortadan kaldırdığını, bu adımın süreçleri ve hesaplamaları kolaylaştıracağını belirtti.

Serbest piyasada 1 ABD doları = 1 milyon 150 bin İran riyali seviyesine ulaşan kur, vatandaşların günlük mali süreçleri anlamakta zorlanmasına neden olmuştu.

KARARA YÖNELİK ELEŞTİRİLER

Karar, İran’da tartışmalara da yol açtı. Milletvekili Hüseyin Samsami, İran Öğrenci Haber Ajansı’na (ISNA) yaptığı açıklamada şu sözleri kullandı:

Bir para ünitesinin prestiji, dört sıfır atarak geri kazanılamaz. Bu lakin paranın gerçek pahasını güçlendirmekle mümkündür.

BENZER ÖRNEKLER

Yüksek enflasyonla uğraş eden pek çok ülke, geçmişte misal adımlar atmıştı. Örneğin Venezuela, son yıllarda birden fazla para ıslahatı gerçekleştirmesine karşın, hâlâ yüksek enflasyon sarmalından kurtulamadı.

TÜRKİYE’DE PARADAN SIFIR ATILMA SÜRECİ

Türkiye, 1 Ocak 2005 tarihinde para ünitesinden altı sıfır atarak ‘Yeni Türk Lirası’na (YTL) geçti. Bu karar, 2001 ekonomik krizi sonrası uygulamaya konulan ‘Güçlü İktisada Geçiş Programı’ ve enflasyonla uğraş siyasetlerinin bir kesimiydi.

1980’li yıllardan itibaren süratle artan enflasyon, Türk Lirası’nın bedelini düşürmüş, günlük hayatta milyarlarca liralık süreçler yapılır hâle gelmişti. Bu durum hem muhasebe hem de fiyatlama sistemlerinde önemli zorluklar yaratıyordu.

Bu adım, Türkiye’nin ekonomik tarihinde ruhsal bir dönüm noktası oldu. Paradan sıfır atılması, halkın gözünde fiyat istikrarı ve inanç hissini pekiştirdi. Lakin uygulama tek başına kalıcı bir tahlil olmadı.

2009 yılında ‘Yeni’ ibaresi kaldırıldı ve para ünitesi yine Türk Lirası (TL) olarak isimlendirildi. Bugün hâlâ kullanılan TL, 2005’teki bu uygulamanın eseridir.