İSO’dan çarpıcı rapor: Ekonomik kriz endüstriyi vurdu!
İstanbul Sanayi Odası (İSO), mayısta duyurduğu “İSO 500” raporunun akabinde, “Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu-2024” araştırmasının sonuçlarını kamuoyuyla paylaştı. Küçük ve orta ölçekli sanayi kuruluşlarını kapsayan rapor, sektörel bilgiler açısından dikkat çekici bulgular içerdi.
Araştırmada, 2024 yılı prestijiyle İSO İkinci 500 şirketlerinin üretimden satışlarının 988 milyar TL’den 1 trilyon 393 milyar TL’ye yükseldiği, fakat bu yüzde 41’lik artışın önceki üç yıla göre düşük kaldığı belirtildi.
Yıllık ortalama Yİ-ÜFE’nin yüzde 41,1 olduğu 2024’te gerçek satış artışı binde 1 düzeyinde kalarak fiilen gerilemiş oldu. Böylece İSO 500’de de görülen gerçek düşüş eğilimi İSO İkinci 500 için de üçüncü yıla taşındı.
İÇ VE DIŞ TALEPTE YAVAŞLAMA TESİRLİ OLDU
Raporun kıymetlendirme bölümünde, “Sonuçları değerlendirirken küresel iktisattaki kırılganlık ve belirsizliklerin yanı sıra yurt içinde uygulanan sıkı para siyasetlerinin sanayi kuruluşlarına tesirleri de göz önünde bulundurulmalı” denildi.
İçeride sıkılaşan para siyasetleri ve düşen iç talep, dışarıda ise zayıf ihracat talebi, maliyet baskıları ve parite tesiri sanayi satışlarını olumsuz etkiledi.
EN BÜYÜK ŞİRKETLER: ASFALT, REDÜKTÖR VE TEKSTİL
2024 yılı İSO İkinci 500 listesinde üretimden satışlara göre birinci üç sırada:
- İstanbul Asfalt Fabrikaları (4 milyar 186 milyon TL)
- Yılmaz Redüktör (4 milyar 185 milyon TL)
- Boyteks Dokuma (4 milyar 169 milyon TL) yer aldı.
Listeye girebilmek için şirketlerin üretimden satışlarının 1 milyar 820 milyon TL ile 4 milyar 186 milyon TL ortasında olması gerekti.
66 YENİ KURULUŞ, 41 GERİLEME, 393 DEVAM
2024 yılında:
- 66 yeni kuruluş listeye birinci kere girdi.
- 41 şirket, 2023’te yer aldığı İSO 500 listesinden İkinci 500’e düştü.
- 393 kuruluş ise üst üste ikinci defa listede yer aldı.
Türkiye’nin genel ihracatı yüzde 2,4 artışla 261,8 milyar dolar, sanayi ihracatı ise yüzde 2,6 artışla 252,1 milyar dolar olurken, İSO İkinci 500’ün ihracatı yüzde 6,2 artışla 15,9 milyar dolara ulaştı.
Bu performans, İSO 500’ün üzerinde gerçekleşti. Bu farkın, özellikle dokumacılık ve giysi kesimlerinin güçlü ihracatından kaynaklandığı belirtildi.
KÂRLILIK VERİLERİ GERİLEDİ
Faaliyet kârı: 2024’te yüzde 18,9 düşüşle 145 milyar TL’den 118 milyar TL’ye indi.
Faaliyet kârlılığı oranı: Yüzde 12,6’dan yüzde 7,3’e düştü (10 yıllık ortalamanın altında).
Vergi öncesi kâr/zarar toplamı: Yüzde 63,8 azalarak 34 milyar TL oldu.
Enflasyon muhasebesi nedeniyle oluşan 20,6 milyar TL’lik net ziyan, satış kârlılığını yüzde 2,1’e düşürdü. Bu uygulama olmasaydı kârlılık yüzde 3,4 olacaktı.
FAVÖK ORANI DA ORTALAMANIN ALTINDA
Faiz, amortisman ve vergi öncesi kâr (FAVÖK) toplamı yüzde 16 artarak 205 milyar TL’ye çıktı. Lakin FAVÖK kârlılığı yüzde 15,3’ten yüzde 12,7’ye geriledi. Bu oran da son 10 yılın ortalaması olan yüzde 13,8’in altında kaldı.
