Japonya’da yalnızlık endüstrisi: Kiralık büyükanne hizmeti
Modern dünyanın getirdiği hızlı yaşam tarzı, özellikle büyük şehirlerde bireyleri yalnızlığa mahkûm ederken Japonya bu yalnızlıkla başa çıkmak için oldukça sıra dışı ama bir o kadar da duygusal bir çözüm geliştirdi: “Kiralanabilir büyükanne” hizmetleri.
Bu hizmetlerde, yaşlı ama hayat dolu kadınlar saatlik ya da günlük ücret karşılığında torun sevgisi arayan bireylere şefkat, ilgi ve nasihat sunuyor. Kimisi sadece birlikte yemek pişiriyor, kimisi gençlere örgü öğretiyor, kimisi de sessizce yanında oturup dert dinliyor. Japon toplumunun temel direklerinden olan aile bağları zayıflarken, büyükanne figürüne duyulan özlem, bu sıra dışı sektörün ortaya çıkmasına neden olmuş durumda.
“OBAACHAN” KİRALAMANIN ARKASINDAKİ PSİKOLOJİ
Japonca’da “obaachan” kelimesi, sadece “büyükanne” anlamına gelmez; şefkatin, bilgeliğin, koşulsuz sevginin simgesidir. Ailesinden uzak yaşayan, küçük yaşta ailesini kaybeden ya da hayatında bu türden bir sevgiyle hiç tanışmamış olan birçok insan için “kiralık büyükanne”, bir tür duygusal terapi haline gelmiş durumda.
Bu hizmete başvuranlar sadece çocuklar değil. Genç yetişkinler, annesiz büyümüş bireyler, yaşlıların yanında olmaya ihtiyacı olan orta yaşlılar bile bu hizmetten faydalanabiliyor. Hatta bazı insanlar sadece bir “biri bana ‘yemek yedin mi?’ diye sorsun” diye başvuruyor.
SEKTÖRLEŞEN SEVGİ: İNSAN KİRALAMA ENDÜSTRİSİ
Japonya’da insan kiralama sektörü oldukça gelişmiş bir alan. “Aile üyeleri”, “sevgili”, “arkadaş”, “eşlikçi”, hatta “özür dilemek için birini kiralama” gibi hizmetler uzun süredir varlığını sürdürüyor. Ancak son yıllarda “kiralık büyükanne” hizmeti, duygusal ihtiyacın en saf haliyle ticarileşmesi olarak görülüyor.
Bu hizmeti sağlayan şirketler, “büyükanne” adaylarını özenle seçiyor. Sevgi dolu, sabırlı, kültürel değerleri taşıyan ve yaşam tecrübesini aktarabilecek kadınlar tercih ediliyor. Hizmet süresi boyunca büyükanneler torunlarıyla vakit geçiriyor, kimi zaman el işi yapıyor, bazen dışarıda birlikte yürüyüşe çıkıyor.
TARTIŞMALAR DA VAR: GERÇEK Mİ, TÜKETİM Mİ?
Bu tür hizmetler, Japon toplumundaki yalnızlık krizine çözüm sunduğu kadar, duygusal ihtiyaçların metalaştırılması nedeniyle eleştiriliyor da. Bazı sosyologlar, duygusal bağların bu kadar kolayca “kiralanabilir” hale gelmesinin uzun vadede toplumu daha da izole edebileceğine dikkat çekiyor. Ancak savunuculara göre bu, duygusal olarak izole bireyler için hayat kurtarıcı bir seçenek olabilir.
