Meclis’te kurulan zirai don araştırma komisyonu ön taslak raporunu hazırladı: Çiftçinin 3 yılı gitti
Nisan ayında yaşanan zirai don felaketinin ardından Meclis’te kurulan araştırma komisyonu, çeşitli illere ziyaretinin ardından ön taslak raporunu hazırladı. Raporda, zararın etkilerinin 2 ila 3 yıla yayılan gelir kaybına neden olacağı belirtilirken, don olayı “çok boyutlu bir kriz” olarak nitelendirildi. Bazı üreticilerin gelecek sezonlarda da “ürün alamama” riskiyle karşı karşıya olduğu belirtildi.
Üreticilerin TARSİM’in işleyişi hakkında bilgi sahibi olmadıkları kaydedildi. Zarardan kurtulmak için ikinci ekim yapan üreticilerin ise gübre, ilaç, tohum fiyatlarındaki artışlarla karşı karşıya kaldıklarına işaret edildi. Üreticilerin “ekonomik darboğazla karşı karşıya olduğu” vurgulandı.
Meclis’te zirai don sorunu için kurulan komisyon; Malatya, Adıyaman, Kahramanmaraş, Adana, Mersin, Niğde ve Kayseri’ye giderek görüşmelerde bulundu. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın acil alması gereken önlemler için ön taslak rapor hazırlandı. Bakanlığa da gönderileceği belirtilen ön çalışmada yer alan bazı tespitler şöyle:
3 YILLIK GELİR KAYBI: Öncelikle genç yaşta olan ve henüz tam verim çağına yeni adım atmış meyve bahçelerinde zararın etkilerinin 2 ila 3 yıla yayılan bir gelir kaybına yol açacağı öngörülmektedir. Bazı üreticilerin mevcut üretim sezonunun yanı sıra müteakip sezonlarda da ürün alamama riskiyle karşı karşıya olduğu tahmin edilmektedir.
ÇOK BOYUTLU KRİZ: Zirai don olayı salt meteorolojik bir afet olmanın ötesinde tarım sektörünü ve bu sektöre entegre tüm iktisadi ve sosyal alt sistemleri derinden sarsan çok boyutlu bir kriz niteliği arz etmektedir.
ÜRETİCİNİN BİLGİSİ YOK: Üreticilerin önemli bir kısmının TARSİM sistem ve işleyişi hakkında yeterli bilgiye sahip olmadığı, poliçe kapsamı, teminatlar, hasar ihbar süreçleri ve eksper raporlarına ilişkin farkındalık düzeyinin arzu edilen seviyenin altında kaldığı müşahede edilmiştir.
YÜKSEK MALİYETLER: Üreticiler tarla bitkileri ilk ekimindeki kayıplarını telafi etmek amacıyla ikinci bir ekim yapma yoluna gitmiş olsalar da tarımsal girdi maliyetlerinde gübre, ilaç, tohum ve benzeri süregelen artışlar nedeniyle önemli ekonomik dar boğazlarla karşı karşıya kalmışlardır.
GÜVEN SORUNU VAR: TARSİM uygulamalarının, özellikle hasar tespit ve eksper süreçlerinin işleyişi konusunda üreticiler nezdinde tam olarak anlaşılamadığı ve yer yer güven sorunların yaşandığı ifade edilmiştir. Devlet desteğine rağmen poliçe tutarlarının yüksek olması ve bu durumun sigortalılık oranlarını etkilemesi de önemli bir husus olarak dile getirilmektedir. Bu bağlamda eksper raporlarının şeffaflığı, tutarlılığı ve hasar tespit süreçlerinin daha anlaşılır hâle getirilmesi yönünde beklentiler bulunmaktadır.
ACİL DESTEKLEME: Çiftçiler Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatifleri’ne olan mevcut kredi borçlarının faizsiz olarak ertelenmesini, zirai don olayı nedeniyle alamadıkları ürün destekleme ödemelerinin ivedilikle yapılmasını ve yeni üretim sezonuna hazırlanabilmesi için uygun koşullu finansman ve teşvik imkânlarının sağlanmasını talep etmektedirler.
KAYITLI OLMAYANLAR: Çiftçi Kayıt Sistemi’ne kaydı bulunmayan ancak fiilen tarımsal üretim faaliyetini sürdüren çiftçilerimizin de mağduriyetlerinin giderilmesi ve destekleme sistemine dâhil edilebilmeleri amacıyla zirai don olayının münhasır geçici bir kayıt ve entegrasyon modelinin ivedilikle geliştirilmesi gerektiği vurgulanmıştır.
TRAFOLAR YETERSİZ: Tarımsal üretim alanlarındaki elektrik trafolarının yetersiz olduğu ve güçlendirilmesi gerektiği belirtilmiştir.
