Mısır’daki Gazze barışı deklarasyonu: ‘İki taraf birbirini yok etmeden savaş döngüsü kırılamaz’

Mısır’ın Şarm el-Şeyh kentinde önceki gün yapılan Ortadoğu’da Barış zirvesine ilişkin siyaset bilimci Dr. Birol Başkan, Cumhuriyet’e değerlendirmelerde bulundu.

ZİRVEYE KATILMAYANLARA DİKKAT ÇEKTİ

Başkan ilk olarak, zirvenin katılımcılarını ele alarak, “İsrail ve Hamas arasında barış görüşmesi yapıyorsunuz ancak görüşmede İsrail de yok, Hamas da yok. Hamas’ın en büyük silah destekçisi İran yok. Dünyanın öbür ucundan Endonezya var, Çin yok. Çin, Filistin meselesine çok fazla müdahil bir ülke. 7 Ekim’den önce 13-14 tane Filistinli grubu bir araya getirip aralarında anlaşma imzalatan bir ülke. Bu gruplar arasında ciddi bir kaldıraç olabilecek, para ve diplomatik ağırlık anlamında ABD’den sonra ikinci ülke. Rusya da yok. Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan en üst düzeyde temsil edilmedi. Bunların sorgulanması gerekiyor” dedi.

‘BENZER SÜREÇLER 2008 VE ÖNCESİNDE DE YAŞANDI’

Filistin bölgesinde uzlaşmaz karşıtlıklar olduğunu, ateşkesin bölgeye uzun vadeli barış getireceğine inanmadığını belirten Başkan, “Niyet beyanında somut hiçbir şey yok. İsrail ne yapacak? Hamas ne yapacak? Tamam bir plan var ama Hamas o plandan sadece iki maddeye uyabileceğini söyledi. Silahsızlanmaktan bahsetmediler. İsrail’le savaş durumundan vazgeçmekten, sivilleşmekten, siyasi arenaya geri dönmekten söz etmediler. Belli bir süre geçtikten sonra Hamas yine İsrail’e saldıracak. Ortadoğu’da Filistin-İsrail çatışmasının döngüsü bu. 2008’de benzer şeyler yaşadık, daha önce de yaşandı. İki taraf birbirini tam olarak yok etmeden bu döngü kırılamaz” dedi.

Başkan, bugünkü ateşkesin ise iki tarafın ‘nefes alma’ gayesi sonucu ortaya çıktığını kaydederek, “Filistin’deki durum, insani durum çok fecaat bir durumda. İki yıldan beri on binlerce insan öldü, Gazze yerle bir edildi. İsrail’in de kendine göre sorunları var. İki yıldan beri sürdürdüğü bir savaş, çok para harcadı. Bu, İsrail halkı için de iyi bir şey değil. Sürekli savaş alanındasınız, sürekli askere çağırılıyorsunuz. Uluslararası baskı da ayrı bir konu. Bunu ne kadar sürdürebilirlerdi? Bir mola vermeleri, bir soluklanmaları lazımdı” sözlerini kullandı.

TRUMP’IN ERDOĞAN ÖVGÜLERİ

Başkan bunlara karşın, zirveye katılan ülkelerin iyi bir algı çalışması yürüttüğünü kaydederek, “Bu hem ABD Başkanı Donald Trump açısından hem de ona yatırım yapanlar açısından böyle. Trump, dış politikada başarılı olmayı kendi tabanına yönelik bir artı olarak görüyor, ‘Bu, bitirdiğim sekizinci savaş’ dedi.

Katılan ülkelerin her biri için de zirve, kendi evlerinde kullanabilecekleri argümanlar yaratıp siyasi kredi oluşturuyor” değerlendirmesini yaptı. Türkiye’ye de ayrı bir parantez açan Başkan, “Trump, Erdoğan’ı çok övdü, ona çok büyük paslar verdi. Bunu neden yapıyor? Bu, kapalı kapılar ardında tarafların bilebileceği bir şey. Ama bunların hepsi iç politikada Erdoğan adına başarı sayılacak” dedi.