Pahalılık Türk turizmini zorluyor: Gayeler düştü

Birleşmiş Milletler (BM) Dünya Turizm Örgütü’nün yayımladığı Mayıs 2025 Dünya Turizm Barometresi’ne nazaran, Türkiye 2024 yılında ağırladı 62,3 milyon turistle dünyada en fazla turist çeken dördüncü ülke pozisyonunda bulunuyor. Hükümetin 2025 sonu amacı ise 65 milyon turist ve 64 milyar dolarlık turizm gelirine ulaşarak rekor kırmak.

Ancak son yıllarda giderek artan pahalılıkla dünyanın en yüksek enflasyona sahip ülkelerinden biri haline gelen Türkiye, turizmde de şiddetli bir süreçten geçiyor. Yaz döneminin ortasında oda-kahvaltı tatil satışı yapan Bodrum, Alaçatı, Fethiye, Marmaris, Kuşadası üzere turizm bölgelerindeki sakinlik dikkat çekiyor.

Bir yandan turistik bölgelerde reaksiyon çeken fahiş fiyatlar, başka yandan çok yapılaşma ve işçi eksiği üzere problemlerle uğraş etmeye çalışan turizmciler ise Türkiye’de turizmin “nitelik” ve “kalite” kaybı yaşadığına işaret ediyor. Bölüm temsilcilerine nazaran, tedbir alınmazsa dünyaca ünlü “Türk turizmi” önemli meşakkatler yaşayabilir.

Türkiye’yi en çok kimler ziyaret ediyor?

Kültür ve Turizm Bakanlığı verilerine göre, Türkiye 2017-2024 devrinde turist sayısında yüzde 64, gelirde ise yüzde 95,5’lik bir artış yaşadı. Türkiye ziyaretçi sayısında 2017’de dünyada sekizinci sırada iken 2024’te dördüncü sıraya yükseldi.

2024 yılında Türkiye’ye en çok ziyaretçi gönderen birinci üç ülke sırasıyla 6,7 milyon ile Rusya, 6,6 milyonla Almanya ve 4,4 milyonla Birleşik Krallık oldu. 2024’ü 62,3 milyon turist, 61,1 milyar dolar gelirle kapatan dal, 2025 turizm dönemine 65 milyon turist ve 64 milyar dolar gelir amacıyla giriş yaptı.

Ancak DW Türkçe’ye konuşan turizmcilere nazaran, İsrail’in Gazze’yi işgali, Rusya-Ukrayna ve İsrail-İran savaşları üzere Türkiye’nin yakın coğrafyasında patlak veren krizler, yüksek enflasyonla birleşince yabancı ziyaretçilerin Türkiye’ye bakışı da farklılaşmaya başladı.

“Türkiye artık ‘pahalı ülke’ algısı oluştu”

Ege Turistik İşletmeler ve Konaklamalar Birliği (ETİK) Lideri Mehmet İşler, DW Türkçe’ye yaz döneminin tam ortasından geçtiğimiz bu günlerde Antalya, Muğla, İzmir üzere destinasyonlarda otel doluluklarının yüzde 80 düzeylerinde olduğunu anlattı.

Kötü bir gelişme olmazsa yıl sonu maksadı olan 65 milyon turist ve 64 milyar dolar gelire ulaşılabileceğini kaydeden İşler, “Burada asıl belirleyici olacak olan, son çeyrekteki Avrupa pazarındaki akış ve jeopolitik gelişmeler. Şayet harikulâde bir durum yaşanmazsa Türkiye 2025’i kendi turizm tarihinin en yeterli yıllarından biri olarak kapatabilir” değerlendirmesi yaptı.

Yüksek enflasyon ve bundan kaynaklı olarak turistik bölgelerdeki fahiş fiyatların yabancı turistin Türkiye algısını bariz halde etkilediğine işaret eden ETİK Lideri, “Eskiden Türkiye; güzel denizi, kaliteli hizmeti ve uygun fiyatlarıyla tercih edilen bir destinasyonken bugün bilhassa toplumsal medyada ‘Türkiye artık kıymetli bir ülke’ algısı oluşmuş durumda. Hizmet kalitesi, fiyat artışına paralel olarak yükselmediğinde ise turistte ‘paramın karşılığını alamadım’ hissi oluşuyor” halinde konuştu.

“Kalite düşüyor, orta sınıf öteki ülkelere kayıyor”

Bu olumsuz algı ile bir arada yıllardır Avrupa ve Rusya’dan Türkiye’ye gelen orta sınıf turistin giderek öbür ülkelere yöneldiğine dikkat çeken İşler, şu görüşleri lisana getirdi:

“Orta sınıf turist yavaş yavaş alternatif ülkelere kayıyor. İspanya, Yunanistan, Hırvatistan üzere destinasyonlar, fiyat/kalite istikrarında daha cazip görünüyor. Birkaç fahiş fiyat örneği toplumsal medyaya yansıdığında, tüm ülke bundan olumsuz etkileniyor. Turist, gelmeden evvel araştırmasını yapıyor ve bu algı, tercihleri değiştirebiliyor. Türkiye’nin turizmde uzun vadeli başarısı için fiyat/performans istikrarını yine kurması, hizmet kalitesini fiyatlarla paralel olarak yükseltmesi ve bu algıyı kıracak şeffaf ve sistemli bir bağlantı kurması gerekiyor. Şayet bu yapılmazsa, kısa vadede doluluklar yüksek görünse bile uzun vadede ülke imajı ziyan görebilir.”

Antalya’nın maksadı 1 milyon düştü

Sektörde yaşanan olumsuz gelişmeler nedeniyle Türkiye’nin turizm başşehri Antalya’da 2025 için turist maksadı 18 milyondan 17 milyona çekildi. Geçtiğimiz günlerde bir yayın organına konuşan Akdeniz Turistik Otelciler ve İşletmeciler Birliği (AKTOB) Lideri Kaan Kavaloğlu, Antalya’da 2025 sonu turist amacının 1 milyon aşağıya çekildiği bilgisini verdi.

Bu yıl için 18 milyon olarak hedeflenen turist sayısını Rusya-Ukrayna savaşının bitmemesi ve fiyat artışları nedeni ile 17 milyona düşürdüklerini lisana getiren Kavaloğlu, pandemi öncesinde ortalama 10 gün olan konaklama müddetinin de 8,2’ye gerilediğini kaydetti.

“Mart ayından sonra düşüş başladı”

Uluslararası seyahat acentesi Rocket International’in Türkiye’deki şirketi olan Rocket Türkiye’nin CEO’su Kamil Özil de DW Türkçe’ye yaptığı açıklamada, Türkiye’de tatil için oluşturulan uçak dahil paket fiyatlarının işçi maliyetleri ve satın alma faaliyetlerindeki dertler nedeni ile geçmiş yıllara nazaran önemli olarak yükseldiğini kaydetti.

Bu durumun erken rezervasyonlara ilgiyi artırdığını anlatan Kamil Özil, “Tüketiciler daha hesaplı olduğu için ekim-kasım aylarında bir sonraki yaz için paket almaya başladılar. Türkiye’de bu erken rezervasyonlar Şubat 2025’e kadar pek güzel devam etti. Mart ayından sonra ise düşüş başladı. Bunda hem Türkiye’deki siyasi çalkantılar hem de Türkiye’nin etrafındaki savaşlar tesirli oldu” dedi.

Mart ayından haziran ayı sonuna kadar turizmde bilinmeyen bir periyot yaşandığını, ancak son birkaç haftadır rezervasyonlarda yine hareketlilik başladığını belirten Özil, “Türkiye’ye talep fiyat odaklı devam ediyor. Yani şayet yabancı turiste uçak biletinde, otel fiyatında indirim verirseniz geliyor” diye konuşuyor.

“Turizmcileri dertli periyotlar bekliyor”

Türkiye’nin dünya turizmindeki yerini her vakit üst sıralarda koruyacağını lakin planlama, çok yapılaşma ve işçi yetersizliği üzere hususların turizm dalının geleceğini tehdit ettiğini vurgulayan Özil, şunları söyledi:

“Bunlar çözülmezse Türkiye’deki turizmciler çok dertli periyotlar yaşayacaktır. Örneğin şu anda turistik otellerin birçoklarında yaklaşık yüzde 30 oranında yabancı işçi çalıştırılıyor. Zira Türkiye’de turizm bölümünde çalışmak isteyen eleman bulunamıyor. Dışarıdan getirilen çalışanların hizmet ve servis kalitesi ve yabancı lisan bilgisi ise birden fazla vakit kâfi olmuyor. Böylece kalite düşüyor. Ayrıyeten enflasyon, yeni otel yatırımlarını olumsuz etkiliyor. Giderek artan orman yangınlarından su üzere doğal kaynakların azalmasına kadar pek çok çevresel faktör de gelecekte Türkiye turizmini olumsuz etkileyecek.”