Pika sendromu: ‘Bir yaşındaki oğlum kitap, oyuncak, masa ve beşiğini yiyor’

Birçok ebeveyn, küçük çocuklarının ellerini uzatmaması gereken şeylere uzanmaya başladığı dönemde “keşke ensemde de gözlerim olsa” diye düşünür. Ancak Jess Harry için bu cümle artık bir temenniden öte. Çünkü oğlu Junior her şeyi yiyor.

İki çocuk annesi Jess, oğlunun yenmemesi gereken şeyleri yeme eğilimini ilk kez bebekken fark etmiş. Junior o sıralar kitaplarındaki cırt cırtlı kısımları yalamaya başlamış.

O günden bu yana, 21 aylık Junior “avuç avuç” kum yemiş, oyun grubundaki halıları ve evdeki mobilyaları, hatta kendi beşiğini bile kemirmiş.

Eylül ayında Junior’a “pika” (pica) adı verilen bir tanı konmuş. Bu, besin değeri olmayan maddeleri sürekli olarak yeme isteğini ifade eden bir durum.

Galler’in Wrexham kentindeki Brymbo kasabasında yaşayan 31 yaşındaki Jess, “Etrafında hiçbir şey olmasa bile arar, mutlaka bir şey bulur” diyor.

Jess, oğlunu kreşten de almak zorunda kalmış çünkü “korkutucu derecede fazla kum” yiyormuş.

Bazen yaşadıkları durumların komik göründüğünü kabul eden Jess, bunun aynı zamanda ciddi bir sorun olduğunu söylüyor.

Junior, ahşap beşiğini kemirmeye başlayınca Jess onu metal bir çocuk karyolasına taşımış. Ama bu kez Junior gece kalkıp odanın kapı pervazını kemirmeye başlamış.

Bunun sonucunda Junior’ın kanında kurşun tespit edilmiş. Zira kapıdaki eski boya katmanları kurşun içeriyormuş.

Junior artık durumu kontrol altına alınana kadar oyun çiti veya seyahat yatağında tutuluyor. Jess, kurşunlu boya konusunu ev sahibi kuruma bildirmiş ama ciddiye alınmadığını, herhangi bir önlem alınmadığını söylüyor.

Kurum, evde gerekli onarım çalışmalarının planlandığını belirterek, “Aileyle iletişim halinde kalıp, bu durumun çözümü için gerekli adımları hızla atacağız” açıklamasını yaptı.

Junior’un ilgisini çeken nesneler oldukça çeşitli, ancak Jess’e göre şu sıralar favorisi ahşap ve karton.

Junior ve yedi yaşındaki ağabeyi Jack, oyuncak arabalarıyla oynamayı seviyorlar ama Jess, Junior arabaları da kemirdiği için plastik kutuda tutmak zorunda kalmış.

Bir seferinde mağazadan perde almak için gittiklerinde, Jess henüz arabaya ulaşmadan Junior perdenin kutusunu kemirip delmiş.

“İnanmayacaksınız biliyorum ama gerçekten de saniyeler sürüyor” diye anlatıyor.

Metal karyolaya geçtikten sonra gece kapı pervazını kemirmesi nedeniyle Junior’un kanında kurşun tespit edilmiş.

Jess, “pika” kelimesini daha önce hiç duymamış.

Ancak bir oyun grubundaki görevlinin tavsiyesi üzerine, sağlık görevlisi Junior’a kan testi yapılmasını istemiş.

Tahlil sonuçlarında demir eksikliği çıkmış; bu da pika sendromunun olası nedenlerinden biri olarak görülüyor. Bunun ardından Junior’a tanı konmuş.

Jess’in ailesi, Junior’u daha güvenli alternatiflere yönlendirmek için meyan kökü kullanıyor. “Sonuçta bir çubuk gibi görünüyor” diyor Jess, “ama oyun zamanı için uygun değil çünkü boğulma riski var.”

Junior, annesi Jess ve yedi yaşındaki ağabeyi Jack ile birlikte Galler’de yaşıyor.

Bir diğer çözüm de kahvaltılık gevrek olmuş. Junior’un sevdiği kuru ve gevrek tadı andırdığı için iyi bir alternatifmiş.

“Asla yalnız bırakılamaz. Oturma odası tamamen ‘güvenli bölge’ olsa bile mutlaka kemirecek bir şey buluyor” diyor Jess.

“Bazen kendi kendime ‘Sırada ne var acaba?’ diye soruyorum. Şaka yollu söylüyorum ama bazen gerçekten boş bir konteynerde yaşasam daha kolay olur diye düşünüyorum.”

Junior önce beşiğini kemiriyordu; onu çocuk karyolasına geçirdiklerinde ise bu kez çocuklar için kullanılan çitli güvenlik kapısını kemirmeye başlamış.

PİKA SENDROMU NEDİR?

Her yaşta görülebilir, ancak genellikle çocukluk döneminde ortaya çıkar ve başka tıbbi veya gelişimsel durumlarla birlikte görülme olasılığı yüksektir.

Pika için özel bir tedavi yok. Ancak dikkati başka yöne çekmek, kaygıları azaltmak ve yenmemesi gereken nesnelerin yerine güvenli alternatifler sunmak durumu yönetmeye yardımcı olabilir.

Türkiye’de Sağlık Bakanlığı çocukların zeka gelişimini olumsuz etkileyen bu hastalığın, fark edilmediği takdirde tehlikeli olabileceği uyarısında bulunuyor.

Bu durumlarda bebeklerin doğru ve yeterli beslenmesinin sağlanması gerektiğini kaydeden bakanlık, sağlık kuruluşlarına başvurulmasını öneriyor.

Jess’in evi, Junior’un kemirmeye çalıştığı için zarar görmüş raflar ve duvarlarla dolu

Jess, Junior’un “yemek konusunda da çok seçici” olduğunu, bu yüzden alternatif bulmanın zorlaştığını söylüyor. Ancak “biraz büyüyünce onunla mantıklı şekilde konuşabileceğini” umuyor.

2023 yılında kurulan Ulusal Pika Danışma Servisi (National Pica Advisory Service), bugüne kadar 250 aileye destek vermiş. Kuruluş, pikanın ölümcül olabileceğini vurguluyor.

Kuruluş, sağlık, sosyal hizmet, konut ve eğitim alanlarında görev yapanlar için pika’nın değerlendirilmesi, tanısı ve destek süreçlerine ilişkin yönergeler hazırlamış ve bunların resmi olarak kabul edilmesini hedefliyor.

Jess, Junior için güvenli oyuncaklar ve kaplar bulsa da Junior sürekli olarak yeni şeyler keşfedip yemeye çalışıyor.

Jess ise bu durumun daha fazla kişi tarafından bilinmesini istiyor. Böylece sürekli aynı açıklamaları yapmak zorunda kalmayacak, daha fazla destek alabilecek ve kendini daha az yalnız hissedeceğini söylüyor.

“Birileri beni parka davet etse de ben devamlı bahane üretiyormuşum gibi hissediyorum” diyor Jess.

“Gerçekte ise parka gitmek benim için çok daha stresli. Bu yüzden evde kalmak her zaman daha kolay geliyor.”