Savunmada ürünler yerli, motorlar yabancı: Çok sayıda projede yerli motorlara geçiş sağlanamadı

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, New York’ta, ilk millî muharip uçak KAAN’ın ABD’den gelecek motorlarının Kongre engeline takıldığını söyledi. KAAN’a yerli motor entegrasyonu için 2032 yılı hedeflendiğinden, 2028’de Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) envanterine girmesi planlanan 20 uçakta General Electric’in F110 motoru kullanılmasına karar verilmişti. Fidan’ın açıklamaları Türkiye’nin gündemine otururken, muhalefetten eleştiriler yükseldi.

‘TAKVİMDE GECİKME YOK’

Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı Haluk Görgün ise eleştiriler üzerine, Anadolu Ajansı’na (AA) kapsamlı bir röportaj verdi. “KAAN savaş uçağımızın teslimat takviminde bir gecikme bulunmamaktadır” diyen Görgün, tek bir kaynağa bağlı kalmadıklarını, alternatifleri değerlendirdiklerini söyledi. Görgün ayrıca, 2032’de KAAN’a entegre edilmesi hedeflenen TEI’nin (TUSAŞ Motor Sanayii) TF35000 motoru için, “Seri imalat süreci planlandığı şekilde devam ediyor” sözlerini kullandı. TBMM Dışişleri Komisyonu Başkanı Fuat Oktay da TV100’e konuk olarak, “Hiç kimse merak etmesin, cumhurbaşkanımız liderliğinde savunma sanayisi alanındaki yürüyüşümüz devam edecektir. Motorlarla ilgili de bu böyledir. Teknofest kapsamında TEI Genel Müdürü’yle görüştüm, geliştirilen motorları tek tek inceledim” dedi.

ALTAY’DA GÜNEY KORE MOTORU

KAAN’da kullanılan F110 motorunun yanı sıra diğer savunma sanayisi ürünlerinde de yabancı motorlar tercih edilebiliyor. Burada, yerli motor geliştirilene kadar yabancı güç grupları kullanma stratejisi benimseniyor. ALTAY ana muharebe tankı bunun bir örneği. 2007’de başlatılan projede ilk olarak Alman motorunun kullanılması planlanmıştı. Ancak yaşanan aksaklıklar ve Almanya’nın 2016’dan sonra Türkiye’ye yönelik savunma ihracatı kısıtlamalarını artırarak motor teminine izin vermemesiyle bu, gerçekleşmedi. Türkiye, akabinde Güney Kore’ye yöneldi. Şu an üretilen ve yıl sonuna kadar iki adedi TSK envanterine girmesi planlanan BMC ALTAY tanklarında Güney Kore’den gelen güç grubu kullanılıyor. BMC Power’ın ürettiği yerli BATU motorunun ise 2026’da entegre edilmesi hedefleniyor. Savunma Sanayii Başkanı Haluk Görgün, AA’ya, “ALTAY tankı için geliştirilen BATU motorunun geliştirme ve test faaliyetleri tamamlandı, transmisyon test çalışmaları da başarıyla sürdürülmekte” açıklamasını yaptı.

HELİKOPTER VE GEMİLERDE DE YABANCI MOTOR

Yalnızca ALTAY tankında değil, yerli helikopterlerde de yabancı motorlar kullanılıyor. TUSAŞ’ın GÖKBEY helikopterinde, İngiliz Rolls-Royce ve Amerikan Honeywell firmalarının girişimiyle kurulan LHTEC şirketinin motoru yer alıyor. Jandarma Genel Komutanlığına, sonuncusu Ağustos ayında teslim edilen dört GÖKBEY helikopterinde de bu motor kullanıldı. GÖKBEY’in TEI-TS1400 yerli motorla teslimatı için ise 2028 hedefleniyor. Haluk Görgün konuyla ilgili, “GÖKBEY helikopterinin kalbinde olan millî TS1400 turboşaft motorunun sertifikasyon testleri devam etmekte, seri üretim çalışmaları da başarıyla yürütülmektedir” dedi. Benzer şekilde envanterdeki TUSAŞ ATAK helikopterlerinde de LHTEC’in motoru yer alırken, TS1400’ün entegrasyonu planlanıyor. Ayrıca, MİLGEM projesindeki gemilerde de yabancı güç grupları bulunuyor. BATU’nun deniz versiyonu MAVİ BATU için ise test faaliyetlerinin tamamlandığı bildirildi.

YERLİ MOTORLARIN YER ALDIĞI ÜRÜNLER DE VAR

Öte yandan yerli motor kullanılan araçlar da bulunuyor. Bayraktar TB3, TEI’nin PD200 motoruna sahip. TSK’nin kara unsurlarındaki askeri araçlar VURAN ve KİRPİ’de de BMC Power TUNA motorları kullanılıyor. Füze ve mühimmatlardan ATMACA, SOM, ÇAKIR ve KARA ATMACA’da da yerli jet motorları yer alıyor.