Trump ‘doğumla vatandaşlığı’ sona erdirmek istiyor: Yüksek Mahkeme’ye ikinci defa görüş sordu
Donald Trump yönetimi, dün Yüksek Mahkeme’ye tekrar başvuruyu yaparak, doğumla vatandaşlık hakkını sona erdirmeyi amaçlayan yürütme buyruğunun anayasaya uygunluğunu incelemesini istedi.
Daha evvel yürütmesi durdurulan bu başkanlık buyruğu, 2025 yılı içinde ikinci kere yargıçların önüne konuldu.
Trump idaresi, Anayasa’nın 14. ek unsurunun, ABD’de doğan şahıslara çok uzun vakittir vatandaşlık hakkı vermesine karşın, Yüksek Mahkeme’ye yaptığı itirazda, bu uygulamanın “yanlış” olduğunu ve bu görüşün “yaygınlaştığını ve yıkıcı sonuçlar doğurduğunu” savundu.
NTV’nin aktardığı habere nazaran; Trump, Anayasa’daki “Amerika Birleşik Devletleri’nde doğan yahut vatandaşlığa geçen ve Amerika Birleşik Devletleri’nin yargı yetkisine tabi olan tüm bireyler, Amerika Birleşik Devletleri’nin ve ikamet ettikleri eyaletin vatandaşıdır.” unsurunun olumsuz tesiri olduğunu savunuyor.
Yönetimin baş temyiz avukatı Başsavcı D. John Sauer, “Alt mahkemenin kararları, lider ve idaresi için son derece değerli bir politikayı, hudut güvenliğimizi baltalayacak biçimde geçersiz kıldı” dedi.
Suaer, “Bu kararlar, yasal bir münasebet olmaksızın, yüz binlerce niteliksiz beşere Amerikan vatandaşlığı ayrıcalığı veriyor” diye devam etti.
BAŞVURUNUN GEÇMİŞİ
ABD Yüksek Mahkemesi’nin 9 üyesinden 6’sı, doğum yoluyla vatandaşlık hakkını sınırlamayı amaçlayan başkanlık buyruğuna karşı alt mahkemelerin ülke çapında ihtiyati önlem kararı veremeyeceğine hükmetti.
2025 yııl temmuz ayındaki gerekçeli kararda, Yargıç Amy Coney Barrett, kararda şu tabirlere yer verdi:
“Önümüzdeki sorun bir tahlil yolu problemidir, 1789 Yargı Yasası uyarınca, federal mahkemelerin üniversal ihtiyati önlemler çıkarma konusunda eşitlikçi bir yetkisi olup olmadığı. Kozmik bir ihtiyati önlem, eşitlikçi bir otoritenin kullanımı olarak haklı gösterilebilir lakin Kongre, federal mahkemelere bu yetkiyi vermemiştir.”
Mahkeme, Trump’ın doğumla vatandaşlık hakkını sona erdirmeyi amaçlayan yürütme buyruğunun yasallığı konusunda direkt bir karar vermedi.
Ancak azınlıkta kalan üç liberal yargıç, Başkan’ın buyruğunun açıkça hukuka alışılmamış olduğunu savundu. Yüksek Mahkeme’nin kararı, Trump’ın ikinci başkanlık devrinin birinci gününde imzaladığı ve kısa müddetli vizelerle ya da yasal statüsü bulunmayan yabancıların ABD’de doğan çocuklarına vatandaşlık verilmesini engellemeyi hedefleyen yürütme buyruğuna ait üç başka davayı kapsıyor.
Söz konusu davalarda alt mahkemeler ülke çapında ihtiyati önlem kararı almış, Trump idaresinin avukatları ise bu mahkemelerin yetkilerini aştığını öne sürerek belgenin yine ele alınması için Yüksek Mahkeme’ye başvurmuştu.
Yüksek Mahkeme, Nisan ayında Trump’ın yürütme buyruğuna karşı ülke çapında “genel” ihtiyati önlem kararı veren Maryland, Massachusetts ve Washington eyaletlerindeki üç alt mahkeme yargıcına odaklanan birleştirilmiş davaları görüşmeyi kabul etmişti. Mahkeme’nin kararı, hem kısa hem de uzun vadede geniş yankı uyandırmıştı.
Özellikle Trump’ın ikinci başkanlık periyodunda Beyaz Saray siyasetlerine karşı açılan 300’ü aşkın federal davanın seyri açısından belirleyici rol oynayacak.
Söz konusu yürütme buyruğu, kısa periyodik vizelerle ya da yasal statüsü olmayan şahısların ABD’de doğan çocuklarına vatandaşlık hakkı tanınmasını engellemeyi hedefliyordu.
