Türkiye 150+75 Boeing alacak: 40 milyar dolarlık sipariş

Cumhurbaşkanı Erdoğan ile ABD Başkanı Trump’ın görüşmesi sonrası Türk Hava Yolları, Kamuyu Aydınlatma Platformu’na 150+75 Boeing yolcu uçağı alma niyetini bildirdi. Cumhuriyet, siparişe neden ihtiyaç duyulduğunu, uçakların fiyatlarını ve Boeing 737 MAX 8 ile ilgili endişeleri inceledi. Kaza Araştırma Uzmanı ve Emekli Kaptan Pilot Eyüp Turşucu, Cumhuriyet’e, “MAX 8’le ilgili geçmişte yaşanan sorunlar giderildi” dedi. Toplam sipariş tutarının ise 40 milyar dolara ulaşması söz konusu.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Donald Trump’ın görüşmesinin önde gelen konularından biri, Türkiye’nin ABD merkezli Boeing’den uçak satın alımıydı. Görüşme sonrası Türk Hava Yolları (THY), Kamuyu Aydınlatma Platformu’na (KAP), 25’i opsiyonlu olmak üzere 75 adet B787-9 ve B787-10 uçağının satın alınmasına karar verildiğini duyurdu.

THY, söz konusu uçaklar için kanat üstü motor, yedek motor ve motor bakım hizmeti alımı için iki farklı firmayla müzakerelerin sürdüğünü açıkladı. THY ayrıca, 50’si opsiyonlu olmak üzere 150 adet B737 MAX 8 ve B738 MAX 10 alımı için Boeing’le görüşmelerin tamamlandığını, motor üreticisi ile anlaşılması halinde söz konusu siparişlerin verileceğini duyurdu. Teslimatların 2029 ile 2034 yılları arasında yapılacağı belirtildi.

‘FİLO YENİLENİYOR’

Erdoğan’ın ABD ziyareti öncesi iç siyasette tartışmalara da yol açan Boeing alımı ile ilgili Kaza Araştırma Uzmanı ve Emekli Kaptan Pilot Eyüp Turşucu, Cumhuriyet’e konuştu.

Turşucu, “Bu satın alım için THY dünden bugüne bir karar vermiş değil. 10 senelik planlarda var olan bir alım. THY’nin elinde şu anda 20-25 yaşında Boeing 737-800 uçakları var. Bunlar artık eski nesil. Yenileri de var ama, 20 yaşının üzerinde olanlar, büyük ihtimalle, bu gelecek olan 150 tanesiyle değiştirilecek. 75’lik opsiyona ise o günkü ekonomik konjonktüre bağlı olarak karar verilecek. Açıkçası ben satın alımları olumlu değerlendiriyorum” dedi.

40 MİLYAR DOLAR TUTABİLİR

THY’nin yılın ilk yarısındaki faaliyet raporuna göre 485, internet sitesine göre 505 uçağı bulunuyor. Avrupa merkezli Airbus’tan da 2023 yılında 355 uçak siparişi verilmişti. Peki Boeing alımları, yüzde 49,12’si Varlık Fonu’na ait THY’ye ne kadara mal olacak? Eyüp Turşucu bu konuda, “737 MAX’ler şu anda 120-135 milyon dolar civarında. Alınan konfigürasyona göre fiyatı değişebiliyor. 787’ler ise 250 milyon doların üzerinde. Ülkelerde siyasi yapı ve üretici ABD ile olan ilişkileri bu fiyatları yüzde 3-5 değiştirebilir. Ama büyük rakamlardan bahsedildiğinde bu, önemli bir miktar” dedi. Turşucu’nun paylaştığı fiyatlardan hesapla ortaya 40 milyar dolar civarında bir fatura çıkıyor. Fakat toplu alımlarda bunun üzerinden bir indirim gerçekleşmesi ihtimalinden de söz ediliyor.

‘MAX 8’LER GÜVENLİ’

Öte yandan Boeing 737 MAX 8’ler daha önce can kayıplı kazaların öznesi olmuştu. 2018’de Endonezya’da 189, 2019’da Etiyopya’da 157, toplamda 346 kişi, iki farklı MAX 8 kazasında ölmüştü. Bu uçağın tehlikelere yol açıp açmayacağıyla ilgili Eyüp Turşucu, “Çok ciddi hatalarla üretim yapıldı ve bir buçuk sene boyunca uçaklar yere indirildi, sorunlar giderildi. Türkiye’ye gelen ilk Boeing 737 MAX 8 uçağına kendi cebimden bilet aldım ve İstanbul-Ankara-İstanbul uçuşu yaptım. Dünyada herkes bu uçağı kullanıyor ve yoğun bir şekilde de satılıyor. Sorunlar giderildi, umarım başka sorun getirmezler” değerlendirmesinde bulundu. Bugün, THY’nin filosunda 34 adet Boeing 737 MAX 8 yer alıyor.